Önsöz

Adığe Dilini Öğrenmek

p>

Adıge dilini öğrenip konuşabilmenin ilk şartı sesleri iyi tanımak, iyi telaffuz etmek ve onları yazabilmek olarak ifade edilebilir. Adıge dilinin bir ses dili olması itibariyle  en ufak bir ses değişikliği sözcüğün cümlenin anlamını değiştirir. Bu durum önümüzdeki en büyük handikaptır.

Sözcüğün cümlenin anlamı değiştiğinde çok komik gülünç durumlar oluşur. Bu durum dinleyicilerin kahkahalarının kendi istemleri dışında dışa vurumlar ile sonuçlanır. Böyle bir duruma düşmemek için konuşmacı başka dilde konuşmayı tercih eder. Hayatın en ufak detaylarını dahi ifade yeteneği olan dil böylece kenara itilmiş ve kolay şifre dillerine yerini bırakmış olur. Anlamsız kök kelimelerden oluşan robot diller revaç bulur. Şifreler ezberlendiğinde artık sorun bitmiştir. Şifreler insanı yönlendirmez insan şifreleri yönlendirir. Ona istediği emirleri verir ve o emirlere uygun davranış bekler.

Adıge dilinde ise olay tam tersi istikamettedir. Dil hayatın kendisidir.  Ona uygun davranış göstermesi için insanı yönlendirir. O başlı başına hayatı öğretendir. Gösterilecek tüm davranışlar ses ve kelimeler yoluyla insan beynine nakşedilir. Her olay ve durum karşısında tutunulacak, tutum izlenecek yol ses ve sözcüklerden çıkar. İnsan olmak, çevrenin farkında olup onları tanımak, hayatla barışık olmak onun doğasından gelir.

Güven, temizlik, dürüstlük, zarafet gibi erdemler dilin yaptırımı olarak ortaya çıkar. Bu dil insanı, insanlığın kabul ettiği ortak değerlere saygıya ve onlara yönelmeğe çağırır. Evrensel değerler onun esin kaynağıdır.  Хэ nin aldığı karar onun бзэ sidir.  İşte XABZE  odur.

Kök kelime dillerin etkisi altında öğrenilen Adıge dili de etkisini yitirir. Dili bildiği halde mesajları alamaz, günün şartları ve yaşadığı toplum kurallarına  uyum sağlar. Sıkıntı da buradan doğar.

Dil bildiği halde saygısızdır, başkasının hukukunu çiğner, verdiği sözün arkasında durmaz. Korku ve ar gereği ortadan kalkar. Zamanın şartları da onu makul gösterince de dilin hiçbir şeyin  çözümü olmadığı düşüncesini ortaya atar. Kısır döngü dili her gün biraz daha paslanmaya doğru iter.

Hâlbuki bu dilin ortaya koyduğu  UNAFE  sistemi insanlığın uğruna  kan akıttığı savaşlar verdiği katılımcı insani değerler  oluşturma biçiminden başka birşey değildi. İnsanlar  eğer UNAFE yapmayı öğrenirlerse bir gün  medeni olmayı, medeni insan olarak yaşamayı da öğreneceklerdir.

Evrensel insani değerlerde buluşma noktası doğal sesler ve bu doğal seslerin oluşturduğu sınırsız kombinezonlar dili  ve  o dilin düşünme sisteminde yer alması ile oluşacaktır. Geleceğin  duygu, düşünce ve paylaşım dilinde buluşmak için geç kalınmamasını önerirken mübalağa ettiğimi düşünmüyorum.

Bu dil ses anlam, eğlem işlev ilgisi oluşturan ses dilidir. Öğrenim biçimi de ona göredir. Kök kelime dilleri sistemi ile öğrenimi zordur. Sesler birer sözcük olduğundan çok sesli sözcüklerin anlatımları da içerisindedir. Genel kabuller noktasında seslerin anlamları özümsenirse dil kolaylıkla öğrenilebilir.

İlhan Aydemir

p>+''+nan+'



'+Kaffed

Share