Dönenler anlatıyor… Adnan Huade

 

Merhaba. Bize kendinizi kısaca tanıtır mısınız?

p>

İsmim Adnan Huade ,1964 Biga ilçesi Aşağıdemirci Köyü doğumluyum.

Ne zaman ve nasıl döndünüz Kafkasya’ya ?

p>

1989 yılı aralık ayında Adıgey’e döndüm. Bir süre H’alhequey Köyü'nde akrabalarımda kaldıktan sonra Adıge Kale Şehri'ne yerleştim.

Buraya döndükten sonraki yaşamınızı kısa başlıklar halinde özetlerseniz bize ne anlatabilirsiniz ?

Adıgey Cumhuriyeti'ne ilk dönen kişi benim. Aslında benden önce dönen birisi var ama hikayesi biraz uzun isterseniz anlatabilirim.

Lütfen kısaca anlatın.

Nazım Hikmet'le aynı dönemde yaşamış ve onun fikir arkadaşlarından Ahmet Tezcan isimli bir kişi, o dönemin siyasi baskıları nedeni ile birkaç arkadaşı ile birlikte Türkiye'den Sovyetler Birliği'ne kaçmış.

Türkiye'deki kökeni Sinoplu olan bu kişi, birkaç yıl Sovyetlerin başka bölgelerinde yaşadıktan sonra, aslının Adıge olması nedeni ile Maykop'a yerleşme talebinde bulunmuş ve izin çıkmış.

O da gelip yerleşmiş, bir Adıge bayanla da evlenip çoluk çocuk sahibi olmuş, kalan hayatını Maykop’ta yaşamış.

Ben onunla tanıştığımda epeyce yaşlanmış bir anti komünistti. Yani komünistlikle suçlandığı için kaçtığı ülkede gördükleri onu zamanla değiştirmiş, hatta ilk karşılaştığımızda bize şaka yollu “burada ne işiniz var” diye takılmıştı.

Ne yazık ki artık hayatta değil Mevla rahmet eylesin.Kısaca hikayesi budur.

Peki, size dönelim tekrar

Ben döndükten sonra ilk iş olarak, Krasnodar Şehri'nde bir üniversitenin yabancılar fakültesinde Rusça dil eğitimine başladım ve bir dönem öğrenim gördüm, dil öğrendim.

Peki neden döner dönmez Rusça eğitimi ?

p>

Çünkü anadilimi zaten çok iyi biliyordum, daha geniş bir çevreye açılabilmek için Rusça bilmek gerektiğini düşünerek öncelikle bu adımı attım.

Yaklaşık iki yıl sonra Krasnodar’da tanıştığım Nalçik’li bir Kaberdey ile evlendim. Dane ve Sawsur adlarında iki çocuğum var.

1991 yılında Sovyetlerin yıkılmasıyla rahat ticaret yapma ortamı oluştu. Ben de ilk yıllarda birbirinden değişik bir çok iş yaptım, son 13 yıldan bu yana halı ticareti işini yapıyorum.

Şu anda Maykop, Novorosisk, Krasnodar, Rostov, Stavropol, Pyatigorsk şehirlerinde bayilerimiz var. Önümüzdeki nisan ayı itibariyle de Nalçik'te açılıyor.

Durum fena değilmiş ?

p>

Pek o kadar da iyi değil, kriz olmasa şu anda 15-16 mağazaya ulaşmış olmayı planlıyorduk. Her neyse, iş konuşunda durum böyle şu an.

Peki niye bu iş yaptığınız şehirlerden birisinde değil de Adıge Kale’de yerleştiniz ?

p>

Bu şehir Adıge yoğunluklu bir yer olduğu için, özellikle çocukların yetişmesi açısından tercih ettik.

Açıkçası çocuklarımızı tam bir Adıge ortamında yetiştirelim diye, imkanları daha iyi olan büyük şehir okullarında eğitimden de mahrum ettik.

Aslında bizim aklımıza önce Maykop geliyor.

Adıge Kalede Adıgece birinci dildir.

Yani her yerde her işinizi Adıgece görebilir, istisnalar dışında herkesle Adıgece iletişim kurabilirsiniz.

Bu şehir ,1969 yılında Krasnodar suni gölünün yapılması sırasında bölgeden boşaltılan Adıge köylerinin bir arada yerleştirilmesiyle oluşmuş bir şehir.

Bunu olumlu veya olumsuz nasıl anlamak lazım bilmiyorum, fakat  zoraki köy yaşamından kopartılan insanların oluşturduğu bir yarı kentli Adıge topluluğu ve kültürü oluşmuş kendiliğinden.

Bir şehirde olmanıza rağmen, yarı feodal ilişkiler hemen gözünüze çarpıveriyor.

Artık çocuklarım da büyüdü ve temel kültürü aldılar, benim de işlerim nedeniyle Krasnodar'a sık gidip gelme zorunluluğum kalmadığı için bu yıl içerisinde Maykop'a taşınmak niyetindeyim.

Maykop Adıgey'in başkenti, burada durum nasıl sizce ?

p>

Benim gelip yerleştiğim zamanlarda Maykop'taki Adıge nüfusu 10 bini bulmuyordu. Adıgey'in cumhuriyet statüsü kazanmasıyla birlikte, zaten şehirlere olan doğal göç Maykop lehine gelişti ve şu anda bu şehirde Adıge nüfusu 30 bini geçti.

Artık Maykop Adıgelerin bir çok anlamda en önemli kentlerinden birisidir.

Başkent olması nedeniyle de politik, kültürel ve sosyal alanda her türlü faaliyetin merkezidir.

Ben de bu merkezde olmak ve bu faaliyetlerin de daha çok içerisinde bulunmak istiyorum.

Peki aradan geçen yirmi yıldan sonra kendinizi kim olarak tanımlıyorsunuz ?

p>

Kendimi dün ulusal temellere dayanan bir dönüşçü olarak tanımlıyordum, bu gün ise kendimi dönmüş bir ulusalcı olarak tanımlıyorum.

Bunu biraz açar mısınız ?

p>

Aslında kişisel olarak dönüşçü niteliğini yitirdim ben, çünkü döndüm ve bu mesele kapandı.

Ben artık buralıyım ve asıl mücadele burada.

Bunun adı ulus olma, var olma, ayakta kalma mücadelesidir ve ben bunu diasporada dönüşçü olma mücadelesinden çok daha zorlu görüyorum.

Ne yani diasporada dönüşçü olmayı hafife mi alıyorsun ?

p>

Dönüşçü olma fikrinin özeti; diline kültürüne geleceğine, geçmişine, en önemlisi de vatanına sahip çıkma bilinci ve kararlılığıdır.

Bu kararlılığı gösterebilen kişi  mutlaka dönüp vatanına yerleşir. Hayatı boyunca diasporada yaşayıp göz göre göre asimile olmayı sindiremez.

Ben bu aşamayı geçtim, geldim yerleştim vatanıma.

Fakat bu mücadelenin bittiği anlamına gelmiyor, tam aksine daha çetin bir mücadelenin sizi beklediğini anlıyorsunuz içerisine geldiğiniz ortamda.

Vatanınıza sahip çıkmak, halkınızı güçlü kılmak, kültürünüzü hakim kılmak ve geleceğinize sahip çıkmak istiyorsanız ulus olmak zorundasınız.

Ulus olmak için de bizim önümüzde yürünmesi gereken daha çok uzun bir yol var. Asıl mücadele de işte bu süreçtedir.

İçerisine geldiğiniz ortama uyum sağlamakta zorluk çektiniz mi, ayrıca siz Sovyetlerin son yıllarını da yaşamışsınız ?

Öyle bir uyum sıkıntısı yaşamadım. Sovyetlerin son yıllarını gördüm evet, insanlar şekeri, tuzui çayı, kibriti karne ile alıyorlardı ama benim öyle bir sıkıntım olmadı.

Burada ortalama bir yaşam sürebilmek için aylık kazanç ne kadar tahmini olarak ?

p>

Ortalama bir yaşam sürmek için 500 – 600 dolar civarında bir geliriniz olması gerekir.

Peki ortalama bir insanın bu parayı kazanma şansı ne kadar ?

p>

Eli iş tutan bir adamın yevmiyesi ortalama bin ruble civarındadır, yani günde 40 dolar falan. Tabii kalifiyesine göre bu miktar değişir, iki üç katı fazla da kazanabilirler.

Geçim konusunda net bir şey söyleyemem, bu herkese göre değişir. Çok kazanıp çok harcar, çok kazanır az harcar ne bileyim herkesin bir idare biçimi vardır.

Adıgeyde kaç tane köy var, durumları nasıl ?

p>

Adıgeyde 50 civarında Adıge köyü var. Bunlar genellikle tarım ve hayvancılıkla geçinirler.

Herkesin kendisine ait 3 dönüme yakın bahçesi var, kolhoz ve sovhozların dağılmasıyla da çalışanların hepsi 25-30 dönüm toprağa sahip oldular.

Bu çalışanların hepsi bütün köylüyü kapsıyor mu ?

p>

Bu paylaşım nasıl oldu bilmiyorum ama, hemen hemen bütün köylüler toprak sahibi oldular.

Ancak her köylü toprağını işleyecek durumda değil, zamanla o küçük parçaları satın alanlar büyük toprak sahiplerine dönüşecek ki bu şimdiden başladı bile.

Türkiye’deki akrabalarınızla ve ailenizin geri kalanı ile ilişkileriniz nasıl?

p>

Gayet iyi, her yıl bir iki defa gider gelirim. Yeğenlerimden bir tanesi burada okudu ve mezun oldu. Şu anda Rostov'daki mağazalara bakıyor.

Annem de buraya geldi ve 6-7 ay kaldı burada, gayet de memnun geri döndü.

Bu gün vatanınızda yaşıyorsunuz, diasporada yaşamak ile arasındaki fark sizce nedir ?

p>

Böyle bir kıyas söz konusu bile olamaz,Türkiye'deki iki haftalık ziyaretlerimde bile sıkılıyorum ve bir an önce geri dönmek istiyorum.

Anayurt ve diaspora hep birlikte olmak üzere halkımızın geleceğini nasıl görüyorsunuz ?

p>

Ben halkımızın geleceğini anayurdumuzun geleceğinde görüyorum.Yani insanlarımız ne kadar anayurduna sahip çıkar döner mücadele eder, güç verirlerse yarınlara olan umudumuz o kadar artar.

Aksi durumda diasporanın yok olması zaten kaçınılmazdır, anayurtta da toprağın sahibi asıl halk olmamıza rağmen hiçbir zaman söz sahibi asıl halk olamayız.

Diasporaya son olarak ne söylemek istersiniz ?

p>

İnsanlarımıza bir kez daha çağrı yapıyorum; Vatanınıza dönün !

Dönmeyecekseniz bile, her zaman her yerde her olayda Çerkes ulusal çıkarlarını öncelikli tutun, uzaklarda olsanız da bu ulusun bir bireyi olduğunuzu ve geleceğinden sorumlu olduğunuzu unutmayın.

Teşekkür ederiz sayın Adnan Huade.

p>

“PERIT”  Anayurda dönenler derneği / Nalçik

+''+nan+'



'+Kaffed

Share