Ali-Berduko(Hağundoko) Köyü / Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti

Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'nin Habez(Хьэбэз) bölgesinde yer alan Ali-Berdukovskiy(Али-Бердуковский) köyü,  Kabardey-Çerkes lehçesinde "Ali-Berdiquwe(Али-Бердыкъуэ)", Abazaca’da  "Aliberdıkwa(Алибердыкъва)" olarak anılır. Eski adı Hağundoko’dur(Хьэгъундыкъуей).

Cumhuriyet’in başkenti Çerkessk’ten(Щэрджэс къалэ) 38km, Bölge başkenti Habez’den(Хьэбэз) 5 km uzaklıktadır. Sol tarafında Zelençuk Nehri akar. Köye “Arhız –Çerkessk P265 numaralı yolu” ile ulaşılır.

Kırsal yerleşim alanı 55km2’dır.span>

p>

Doğusunda Jako(Жакъуэ) köyü, Kuzeyinde Habez(Хьэбэз) ve Kuzeydoğusunda İnjiç-Çukun(Инжич-Чыкьвын) abaza köyü yer almaktadır. Kuzey-batı tarafı ise mera ve çayırlardan oluşur.

Dağlık bir alanda, hatta iki dağın arasında yer alan köy, deniz seviyesinden 759 metre yüksekliktedir.

 

TARİHİspan>

p>

1825 yılında Kabardey bölgesi, Rusya İmparatorluğu tarafından tamamen işgal edilince, yenilgiyi kabul etmeyen Kabardeyler Kuban tarafına doğru, diğer Adıgelerin topraklarına yerleşmeye başlarlar.

Hağundoko(Хьэгъундыкъуей) köyü, Pyatigorsk bölgesinin Maşuk dağı altına yerleşmiş olan Kabardeyler tarafından kurulmuştur.  Rus imparatorluğun hızlı bir şekilde uyguladığı  yerleştirme planları yüzünden Pyatigorsk bölgesinde kalan diğer köyler gibi bu Kabardey köyü de farklı yerleşim yerlerine göç etmek zorunda kalır.

Köyün yarısı 1824 yıllında şimdiki Mara(Огъары Мара)  köyüne göç eder. Ancak Rus ordusunun aralıksız devam eden saldırıları yüzünden burada sadece bir yıl kalabilirler. Ahmet Dağı civarına yerleşip, yavaş yavaş Storojevaya köyüne kayıp, oralarda da yerleşemeyince 1828 yılında  şimdiki adı  “Kardonikskaya” olan Kazak köyüne izin alıp yerleşirler. Kazaklar ile anlaşamayınca da “Şibeğıkuwe-Шыбэгыкъуэ” bölgesine göç ederler.

1830 yılına gelindiğinde yavaş yavaş Küçük Zelençuk Nehri taraflarına doğru ilerlemiş bulunan Hağundokolular(Хьэгъундыкъуейхэр, Adiyuh’un(1эдийху) altında bulunan şimdiki köylerine yerleşmişlerdir.

Hağundoko(Хьэгъундыкъуей) köyünün ismi 1931 yılında ünlü bir devrimci olan Ali-Berduko’nun(Али-Бердыкъуэ) ismi ile değiştirilir. İsim değiştirilmiş olsa da yerli halk kendi köyüne Hağundoko(Хьэгъундыкъуей) köyü demeye devam etmektedir.

Hağundoko(Хьэгъундыкъуей) aynı zamanda Kabardey-Balkar Cumhuriyeti’ndeki Malka(Ащабей) ve Kamennomostskoe köylerdeki bazı sokakların ismi olarak da kullanılmaktadır.

 

NÜFUSU:strong>

p>

Çerkesler – 5295

Diğer – 59

Toplam nüfusu - 5354

 

EĞİTİM:span>

p>

Ortaokul no.1 – Lenin caddesi, 40

Ortaokul no.2 – Kafkas caddesi,25

İlkokul, Kreş ‘’Vağuwe-Вагъуэ’’ – Lenin caddesi,38

İlkokul, Kreş ‘’Zoluşka’’ – Şkolnaya caddesi,16

 

SAĞLIK:span>

p>

Hastane – Kooperativnaya caddesi,32

Kültür: Kültür Evi

Toplum-politik örgütleri: Adıge Hase(Adıge Derneği), Gazi ve Emek Konseyi

Din: Köyde biri Kuzey tarafında, öbürü Güney’de  olmak üzere iki tane Cami bulunmaktadır.

 

EKONOMİ:span>

p>

Köyün temel geçim kaynağı Tarımdır. Hayvancılık sektörü de oldukça gelişmiştir.

Güneyinde OAO Habez Alçıtaşı fabrikası bulunmakta, inşaat malzemeleri üretilmektedir.

 

TARİHİ VE DOĞAL GÜZELLİKLERİ:span>

p>

-          Adiyuh Kulesi

-          Kafkas-Rus Savaşı Anıtı

-          Lermotov’un ‘’Zamanımızın Kahramanı’’ öyküsünde geçen “Yüzük Dağı” köyün doğal güzelliğidir. Bu doğal güzelliğin bir benzeri de Kislovodsk civarlarında bulunmaktadır. 

 

 Köyde yaşayan sülaleler ve aile sayiları:strong>

p> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> td> td> td> td> td> td> tr> tr> tbody>

Anzor

18

Camzar

2

Urakçai

5

Aloko

1

Ezao

23

Unağes

7

Adzin

10

Ju

40

Urım

1

Abdoko

1

İwan

46

Uraskul

1

Aci

14

Çeşt

25

Hağundoko

4

Aze

5

Kuşha

47

H’acimustaf

11

Aslanuko

48

Kurşe

11

Hut

39

Abide

23

Karden

13

H’aşpako

5

Ako

1

Çeşoko

7

H’açire

29

Aripstan

1

Kabardey

12

H’acikwa

3

Ahmet

2

Karğa

1

H’abahu

1

Akej

1

Kayüm

1

H’azjetau

1

Adamoko

1

Koho

1

Hubi

1

Arkel

1

Gebişe

5

Hots

1

Araşuko

1

Mamheğ

4

H’amikwa

2

Beştao

30

Mahwe

36

Şeuxuj

71

Bemirze

8

Maremıko

21

Şokar

18

Berduko

3

Nahuş

34

Şıbzıxuwa

11

Betxuwen

21

Nana

20

Şıkwa

6

Bjenah

6

Oğurlı

1

Şore

25

Buljat

6

Oz

1

Şakwua

1

Bari

1

Pheşhwa

32

Şermet

2

Budış

1

Pşih’aç

1

 

 

Vıqwa

2

Paf

5

 

 

Vapsin

6

Paz

1

 

 

Goguş

28

Satuçi

7

 

 

Ğuwedze

1

Sidakwa

2

 

 

Galiberd

4

Tlimah

70

 

 

Ğurmık

7

Tame

1

 

 

Ğaje

3

Temirdaş

9

 

 

Cantemir

49

Tokbai

27

 

 

Daur

1

Taşu

13

 

 

Cambeç

5

Tlyünyai

4

 

 

Dışeç

2

Thağapso

5

 

 

Dığuj

1

Tlejerikwa

1

 

 

Dzamih’

27

Unej

14

 

 

                 
table>

 

KÖYDEN FOTOĞRAFLARspan>

p>

{gallery}/bb/koylerimiz/aliberduko{/gallery}

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Hazırlayan: Murat Shebzukhov

+''+nan+'



'+Kaffed

)

Share