Си гупсысэм щыщӏэздзэм деж мы ӏуэхугъуэр къегъэжьэным зи гуащIэ зи зэман хэзылъхьа дэтхэнэ зыми фӏыщӏэ ин яхузощӏ.
Ди адэжь щӏыналъэу ди хэкужь лъапӏэм докӏуэж:
Тыркум щыӏэ Кавказ хасэхэм я федерацэ КАФФЕД-мрэ Дунейпсо Адыгэ Хасэмрэ я проекту Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и лъэпкъхэм я зэпыщӏэныгъэ министерствэм къадиӏыгъа хамэхэку щыпсэу ди лъэпкъэгъу щIалэгъуалэм хэкур егъэцӏыхун, абы хуэунэтӏын ӏуэхугъуэм къыхыхьэ ныбжьыщӏэхэм сащхьэщыту сызэрыкӏуэныр къыщызжаӏам, дунейм тетым я нэхъ насыпыфIэр сэрауэ зыслъытэжащ. Пэжщ, ӏуэху гугъу сыпэрыхьэнут, ауэ куэд щIауэ сызыхуэлӏэ си гурылъыр къызэхъулӏэнут.
Ауэрэ, хэкум кӏуэну гупыр дыщежьэну махуэм, Истамбыл и кхъухьлъатэ тедзапӏэм дыщызэхуэсри дыщызэрыцӏыхуащ, икӏи дыщыуэршэрым псоми жаӏэр зыт: “Ди хэкужьым докӏуэж, дынасыпыфIэщ!”
Хэкум дынэсу къыщыткӏухьым, сабийхэм я еплъыкIэр япэрауэ хэкум и дэхагъэрт, зыщаплъыхьа щӏыпэ псоми темэхауэ еплъахэщ, псоми жаӏэр зыт: “Сыту дехъулӏат мы щӏыналъэм дыкъыщыхъуатэмэ!”
Етӏуанэ еплъыкIэу, мы сабийхэм я гъусащ Мэздэгу, Адыгейм, Абхъазым, Йорданым къикIа, Сирием къикӏыжа ди лъэпкъэгъу цIыкIухэри. Псори зы махуэм и кӏуэцӏым зэхэсыхьат, зы лъэпкъ зрабыныр зыхащӏат, я ныбжьыр щӏэ дыдэрэ пэт: “Балигъ дыхъурэ унагъуэ дыхъумэ, мы ди адэжь щӏыналъэм лъапсэ щыдыухуэфыну пӏэрэ?” – жаӏэу щыхьэт сытехъуащ. Уеблэмэ, сабиипӏэ-балигъыпӏэ ику зэритхэм емыплъу, унагъэ зэдащIэну зэгурыӏуэныгъэм хэти къахэслъагъукӏащ.
Щӏалэгъуалэм псоми я гупсысэкӏэр щызытемыхуэ къыщыхъуи щыӏэт, закъуэ-тӏакъуи къахэкӏырт мыбы щыпсэуныр нэхъ гугъуу пӏэрэ жызыӏи, ауэ абыхэми я жагъуэтэкъым я адэжь щIыналъэм зэрыщыӏэхэр.
Ди хэкум щыдгъакӏуэ махуэхэр икъукIэ гъэщIэгъуэну екIуэкIырт, и нэхъыбэм, махуэм дыкъырашэкӏырт, зыдагъэплъыхьырт, пщыхьэщхьэм щэнхабзэм теухуа зэӏущӏэхэр тхуащӏырт.
Дыздаша щӏыпӏэхэм ящыщщ гуэл(псы) ЩхъуантIэр, Караван щӏыпӏэр, Шэджэм псы къелъэхэр, Сосрыкъуэ сыныр, Лъэпкъ музейр, Псэ Жыгыр, Саралъп Мадинэ и унэр, адыгэшхэр щагъэхъу шэщыр.
Щэнхабзэм теухуауэ зэӏущӏэхэм щытепсэлъыхьахэт: Хасэхэм я лэжьыгъэхэм, адыгэ-урыс зэхущытыкӏэмрэ адыгэм и тхыдэмрэ, джэгуакIуэм и къэлэнымрэ, джэгум хыхьэкӏэ-хэтыкӏэмрэ, адыгэ ӏэщӏагъэ дыщэидэрэ арджэн щIынымрэ, Адыгэ хабзэм щыщ ӏыхьэхэр, адыгэ сабий джэгуалъэхэмрэ зэрыджэгуу щытахэмрэ, адыгэбзэм и хъумэнымрэ и егъэфIэкIуэнымрэ теухуауэ лэжьыгъэхэр, адыгэбзэр хъумэжын папщӏэ интернет технологиехэр зырызыдэгъэӏэпыкъуным..
Мыбыхэм къахэщхьэхукIырт къэфакIуэ гупхэм къагъэлъагъуэхэмрэ, ди уэрэд жыӏакӏуэхэм я концертхэмрэ, пщыхьэщхьэ къэс щӀалэгъуалэм ящӏ джэгухэмрэ.
Ешхэ-ефэным теухуауи мыухыжу ерыскъы къытхуаӏэтат: пщэдджыжьышхэм шхыныгъуэ зэмылIэужьыгъуэхэм узыхуейм хуэдиз къыхэпхыну ухуитт, шэджагъуашхэхэр и нэхъыбэм къэкӏухьакӏуэ дыздэкӏуам щыдагъэшхырт, пщыхьэщхьэми хьэщӏэщым и шхапӏэм ди лъэпкъэгъу ныбжьыщӏэхэм къытпажыхьу, дызыхуейм дыхуагъазэу, дагъашхэт – дагъафӏэт.
ПыухыкIа махуэхэр дыухыу дыщызэбгъэдэкӏыжым ириутӏыпщауэ мыгъа зы нэрыбгэ къытхэттэкъым, хэтым я хэкужь зырикӏыжыныр къыхэӏэт, хэтми я ныбжьэгъу пэжхэм язэрыбгъэдэкӏыжыныр я гукъеуэт.
Мыбыхэм псоми къагъэлъагъуэт КАФФЕД-мрэ ДАХ-мрэ кърахьэжьа ӏуэхугъуэм купщIэ зэриӏэр.
Мы гъэм япэу мыпхуэдэ зы ӏуэху си пщэ къыдалъхьати, си пщэрылъ псори зэрыхъупхъэу схуэмыгъэзащӏэ къыщыхъуи щыӏагъэнщ, сызыхуэмыӏэрыхуэ куэди къэхъуауи къыщӏэкӏынщ. Етӏуанэу тезыгъазэмэ, ди хуэкум дыкъимыхьэж ипэ, мы зэ далэм зэзгъэщӏа тхыдэри щӏыпӏэхэри къесшэжьэну щӏалэгъуалэм язгъащӏэну сигу изубыдащ. Сабийхэм ялъагъуну щӏыпӏэхэм и дахагъэм димыхьэх ипэ, а щӏыпӏэм теухуауэ тщӏэ тӏэкӏур ядгъащӏэу, я адэжь щIыналъэм зэрытетыр нэхъ ӏупщӏэу, икIи нэхъ куууэ зыхащӏэн хуейщ.
Ди хэкум зэрыхуэфащэу сызэрытепсэлъыхьын псалъэ згъуэткъым, ар къызэрыпӏуэтэфын псалъэуха зэхэлъхьэнри тыншкъым.
Мы си гупсысэхэр дэтхэнэ си зы лъэпкъэгъуми зыхищӏэн папщIэ, я адэжь щIыналъэм загъэзэжу зыщаплъыхьыну сыхуейщ, абы ипкъ иткIэ мы ӏуэхугъуэм зи гуащӏэ хэзылъхьа псоми, къыхыхьа щӀалэгъуалэмрэ я унагъуэхэмрэ, псом хуэмыдэу КАФФЕД-мрэ ДАХ-мрэ Д.А.Х.’мрэ фӏыщӏэ ин яхузощӏ!
Anavatan ile ilgili düşüncelerime geçmeden önce Bu organizasyona emek veren zaman ayıran herkese ayrı ayrı teşekkür ediyorum.
Ata yurdumuz anavatanımıza seyahat ediyoruz.
Kafkas Dernekleri Federasyonu KAFFED ile Dünya Çerkes Birliği’nin birlikte hazırladığı ve Kabardey Balkar Cumhuriyeti Milliyet ve Kamu Projeleri Bakanlığının desteklediği; diasporada yaşayan gençlere Anavatanlarını tanıtma ve Anavatanlarına yönelmelerini sağlayacak olan gençlik kampına katılacak olan gençlere refakatçi olarak anavatana gideceğim bana söylendiğinde dünyanın en mutlu insanı olmuştum. Doğrusu hem zor hem de stresli bir görevedi, ancak uzun zamandır hayalini kurduğum Anavatan ziyaretine sonunda kavuşuyordum.
Öylece Anavatandaki gençlik kampına katılacak gençlerle İstanbul Havalimanı’nda buluştuk onlarla tanıştık kaynaştık sohbet ettik, sohbetimizin konusu Elbette Anavatan ziyaretiydi. Gençlerin tamamının Fikri birdi: “bizim, ana vatana gidiyor olmamız bizim için büyük bir şans ve büyük bir mutluluktur” diyorlardı. Yolculuğumuzun sonunda anavatana ulaşıp otele yerleştik sabah ilk işimiz kahvaltı ve sonrasında anavatan gezisine başlamak olmuştu. Geziler; muhteşem manzaralı ormanlar, olağanüstü göller ve bereketli akarsular olmuştu.
Gençlerin ilk gözlemleri gezilen yerlerin güzelliği ve bu güzelliklere duydukları hayranlık olmuştu. Bununla ilgili gençlerin ana fikri “bu güzel topraklarda doğup büyümek ne kadar güzel bir şans” şeklindeydi.
ikinci bir güzellik ise Türkiye’den giden gençlerle Mezdok bölgesinden, Adıgey cumhuriyetinden, Ürdünden, Suriyeden ve Abhazya’dan gelen gençlerin birlikte kampta bulunmaları olmuştu.
Bütün gençler bir günün içinde birbirleriyle tanışıp kaynaşmışlardı.
İlginç bir şekilde; bir milletin çocukları olduklarnı hissetmişlerdi.
Yaşları henüz çok genç olmasına rağmen ileride yuva kurarsak acaba bu Ata yurdumuzda yaşama şansımız olur mu şeklindeki düşüncelerine de şahit olmuştum.
Hatta yaşlarının çocuklukla gençlik çağı arasında olmalarına rağmen ayrı ülkelerden gelen gençler arasında “birlikte yuva kurmayı” hayal ettiklerine de şahit oldum.
Elbette gençlerin tümünün fikri aynı değildi onların içinde bazılarının “burada hayat biraz daha pahalı mı acaba” diyenleri de vardı.
Ancak onlar da atayurtlarında olmanın mutluluğu içindelerdi.
Anavatan ziyareti dolu dolu geçiyordu. Genellikle gündüzleri tarihi ve turistik yerlerin gezisi, akşamları ise kültürel bilgilendirme toplantıları düzenleniyordu.
Gezilen yerler arasında: Derinliği tesbit edilemeyen Mavi Göl, Karavan bölgesi, Şegem Şelaleleri, Sosırıkuo Anıtı, Nalçik Ulusal Müzesi, Sürgün Anıtı, ünlü modacı Madina Saralp müze-atölyesi, Çerkes atı üretme çiftliği – at binimi gibi yerler bulunmaktadır.
Kültürel bilgilendirme toplantılarında ise: Sivil toplum kuruluşlarının çalışmaları, Rus-Çerkes ilişkileri ve Çerkes tarihi, Düğünlerimizin yapılışı ve dansa başlama-bitirme, Çerkes el sanatları atölyelerinden Altın sırma – hasır dokuma, Yapılan toplumsal ritüeller, Xabze’mizden kısa bölümler, Çerkeslerde çocuk ve genç oyunları, Anadilimizin korunması ve geliştirilmesi çalışmaları, Yapay zeka ile ilgili yapılan çalışmalar vs. öne çıkan konulardı.
Bunların yanı sıra: halk oyunları ekiplerinin gösterileri, sevilen sanatçıların konserleri, hemen hemen her gece yapılan mahalli düğünler, grup oyunları gibi aktiviteler de kampa ayrı bir renk katıyordu.
Yemek konusunda sınırsız imkanlar sunulmuştu: Sabah kahvaltısı açık büfe; hem kahvaltılıklar hem de yemek / çorba çeşitleri, sıcak-soğuk içecek çeşitleri herkesin damak zevkine ayrı ayrı hitap ediyordu.
Öğle yemekleri genellikle gezilen yerlerde önceden ayarlanmış mekanlarda, yöresel lezzetleri kapsıyor ve tüketilmesi imkansız denecek kadar bol, bir o kadar da lezzetliydi.
Akşam yemekleri yine otelde bize özel ayrılmış masalara güler yüzlü soydaşlarımız tarafından servis ediliyor, ayrıca her isteğimiz de yerine getiriliyordu.
Sayılı günler çabuk geçmişti. Ayrılık vakti yaklaştığında gençlerden gözleri dolmayan hatta hıçkırıkla ağlamayan yoktu. Kimi anavatanından ayrılmanın hüznü içindeyken kimisi de yeni kurdukları arkadaşlıklardan kopmanın acısını yaşıyorlardı.
Bütün bunlar KAFFED ile Dünya Çerkes Birliğinin başlattıkları projenin etkinliğini net olarak gözler önüne seriyordu.
Bu yıl ilk kez böyle bir görev üstlenmiştim, belki her zaman görevimi layıkıyla yerine getiremediğim anlar da olmuştur, her şeyin istediğimiz gibi olmadığı anlara da rastladık.
Bundan sonraki kamplarda, mutlaka Bu kamp döneminde gezdiğimiz yerlerle ilgili tarihi ve kültürel bilgileri, karşılaştığımız soydaşlarımıza karşı davranış ve tutumlarımızla ilgili tavsiyeleri anavatanı ziyaret edecek olan gençlerimizle paylaşmamız gerekmektedir. gezilecek olan yerlerin güzelliklerinden önce o yerlerin tarihi ve kültürel anlamları hakkında gençliği bilinçlendirmek yerinde bir uygulama olacaktır. Böylelikle ana vatanın güzelliklerinden önce aidiyetlerini daha derinden hissetmeleri sağlanmış olacaktır.
Anavatan ziyareti anlatımakla bitmez, hatta tam anlamıyla anlatabilecek cümleler de kurulamaz.
Bu güzel duyguların herkes tarafından yaşanması dileğiyle, Katılım sağlayan herkese teşekkürler,
Emegi geçen herkese teşekkürler,
Teşekkürler KAFFED.
Teşekkürler DÇB.
