18 Temmuz
DÇB Yürütme Kurulu Toplantısı katılımcılarının varışı ve konaklaması
19.00 Akşam yemeği
19 Temmuz
08.00 Kahvaltı
09.30 DÇB Yürütme Kurulu Toplantısı katılımcılarının kaydı
DÇB Yürütme Kurulu Toplantısı Açılışı DÇB Başkanı Hauti Hazretovich Sohrokov
10.00 Abhazya Cumhuriyeti Liderlerinden Hoş Geldiniz Konuşması
Tartışma Soruları:
Uluslararası Çerkes Derneği’nin Ocak-Haziran 2025 Dönemi Çalışmaları Raporu – DÇB Başkanı Hauti Hazretovich Sohrokov
Abhazya Cumhuriyeti “Adıge Khase” Kamu Kuruluşunun Faaliyetleri Hakkında – Valery Viktorovich
Abhazya Cumhuriyeti “Adıge Khase” Kamu Kuruluşu Başkanı Maremukov
DÇB Yürütme Kurulu İhtisas Komitelerinin 2025’in İlk Yarısındaki Faaliyet Sonuçları Hakkında Shogenova Amina Topashevna, Sönmez Zati, Kardanov Aslan Borisovich, Guchetl Susana Everestovna
DÇB Yürütme Kurulu Komite Başkanları
Rusya ve Abhazya’daki Kâr Amacı Gütmeyen Kamu Kuruluşları Arasındaki İşbirliği Deneyimleri ve Beklentileri
Dzamikhov Kasbolat Fitsevich,
Tarih Bilimleri Doktoru,
Rusya Bilimler Akademisi Kabardey-Balkar Bilim Merkezi İnsani Araştırmalar Enstitüsü Müdürü,
“Kabardey-Balkar Yurttaşlarla İlişkiler Örgütü “Anavatan Mirası” Kamu Kuruluşu Başkanı
SVO katılımcılarının ailelerine destek olmak ve
Anavatan Savunucusu Yılı ve
Anavatan’ın 80. Yıldönümü dolayısıyla yürütülen çalışmalar hakkında bilgi
Tlemeshok Ramazan Mugdinovich,
Adıge Cumhuriyeti “Adige Hase-Çerkes Parlamentosu” OD Başkanı
Chachukh Madzhid Harunovich, KKOO “Karadeniz Adıge-Şapsuglar” Adige Khase “Topluluğu” Başkanı
Aslanov Ali Fuadovich, “Adige Khase – Hak ve Çıkarların Korunması Çerkes Parlamentosu” Başkanı Aslanov Ali Fuadovich Çerkes Halkı” KCR,
Fakov Ruslan Borisovich, “Mozdok Kabardeyler Birliği” STK Başkanı,
Şebzuhov Yuri Ibragimovich, Stavropol KOO “Çerkes Kültür Merkezi” Başkanı
13.00 Öğle yemeği
20 Eylül 2025 tarihinde Rusya ve Çerkes Diasporasında Uluslararası Adige (Çerkesler) Günü’nün kutlanmasına yönelik etkinlik planı hakkında Sohrokov Hauti Hazretovich, DÇB Başkanı
20 Eylül 2025 günü Adige (Çerkesler) Günü gerek anavatanda gerekse diasporada önem verilerek kutlanılması, Halkımızın ayakta olduğunu herkese göstermemiz gerekmektedir. Bu kutlamalarda “Adiğe wey wey” sloganlarımızı yükse sesle ve ne kadar çok inşanızla söyleyebilirsek bunu mümkün kılmak için elimizden geleni yapmalıyız.
Rusya Federasyonu Hükümeti kontenjanları kapsamında 2025/2026 akademik yılında Rusya’daki üniversitelerde eğitim görmek üzere yurttaşların seçim kampanyasına katılımı hakkında;
DÇB Birinci Başkan Yardımcısı Öner Yılmaz, Kaffed Başkan Yardımcısı
DÇB Başkan Yardımcısı Arfan Barsık,
Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Milliyetler ve Kamu Projeleri Bakanı Kurashinov Anzor Vladimirovich
Yurttaş çocuklarının ve gençlerinin kültür ve eğitim kampına katılımının organize edilmesine yardımcı olunması hakkında;
DÇB Birinci Başkan Yardımcısı Öner Yılmaz,
DÇB Başkan Yardımcısı Sönmez Zati,
Kabardey-Balkar Cumhuriyeti Milliyetler ve Kamu Projeleri Bakanı Kurashinov Anzor Vladimirovich
Modern küreselleşme ve jeopolitik bağlamda sivil toplum kuruluşlarının rolü ve yurt dışındaki yurttaşlarla etkileşim mekanizmaları zorluklar;
DÇB Başkanı Sokhrokov Khauti Khazritovich,
DÇB Birinci Başkan Yardımcısı Öner Yılmaz, Kaffed Başkan Yardımcısı
Adigey Cumhuriyeti “Adıge Khase-Çerkes Parlamentosu” OD Başkanı Tlemeshok Ramazan Mugdinovich,
Avrupa Çerkes Kültür Dernekleri Federasyonu Başkanı Sönmez Zati,
KCR “Adıge Khase – Çerkes Halkının Hak ve Çıkarlarını Koruma Parlamentosu” halk hareketi Başkanı Aslanov Ali Fuadovich,
Çerkes Miras Merkezi “Circassia-Association” Müdürü Zukher Tkhaukho
Çeşitli konular üzerine
17.00 ICA Yürütme Kurulu toplantısının kapanışı
Sohum şehrindeki müzelerin, önemli kültürel alanların ve anıtların ziyareti
Ünlü sanatçıların katılımıyla konser Kabardey-Balkar
20.00 Akşam Yemeği
20 Temmuz
09.00 Kahvaltı
Toplantı katılımcılarının ayrılışı
10.00 – 13.00 Otel Sohum -Soçi havaalanı otobüs yolcuğu
16.00-17.00 Soçi havaalanı kontrol ve biniş
17.00-19.00 İstanbul
DÇB heyeti Abhazya Cumhurbaşkanı Badra Gunba Görüşmesi
Uluslararası Çerkes Derneği’nin olağan toplantısı, Abhazya’nın başkenti olan pitoresk şehir Sohum’ da gerçekleşti.
DÇB heyeti Abhazya Cumhurbaşkanı Badra Gunba tarafından sıcak bir şekilde karşılandı.
Heyette, Dernek Başkanı, Rusya Federasyonu Cumhurbaşkanı’na bağlı Uluslararası İlişkiler Konseyi üyesi Hauti Sohrokov, Adıge, Kabardino-Balkarya, Karaçay-Çerkes ve Abhazya Halk Yazarı, Rusya Kahramanı İshak Meşbaşe ve Abhazya Cumhuriyeti “Adıge Hase” kamu kuruluşunun başkanı Valeri Maremukov yer aldı.
Toplantıda Cumhurbaşkanı Yardımcısı Beslan Bigvava, Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Beslan Eşba, Birinci Başkan Yardımcısı Dimitri Şamba ve Kültür Bakanı Daur Kove ile Başbakan Yardımcısı Cansuh Nanba da hazır bulundu.
Cumhurbaşkanı Gunba; “Abhazya’nın özellikle desteğe ihtiyaç duyduğu zor zamanlarda, kardeş dernek Abhazya’yı savunmak için net bir duruş sergiledi. Bu çalışma için size bir kez daha içtenlikle teşekkür etmek istiyorum. Faaliyetlerinizin ortak evimiz olan Kafkas halkları ailesini birleştirdiğine eminim.
Bu anlamda, bugün Abhazya’da kardeşlerimiz olan Dünya Çerkes Birliği temsilcilerini ağırlama fırsatı bulduğumuz için mutluyuz. Teşekkür ederim.
İşbirliğimizin Kafkas halklarının yararına, halklarımız arasında barışın, istikrarın ve karşılıklı anlayışın korunması için gelecekte de gelişmesini umuyorum. Kardeş halklarımızın yaşadığı Rusya, bizim ana stratejik ortağımız ve büyük dostumuzdur. Sizleri bir kez daha içtenlikle selamlıyorum, değerli dostlarım!” dedi Badra Gunba.
Dünya Çerkes Birliği Başkanı Hauti Sohrokov, toplantının organizasyonu için teşekkür etti ve Abhazya’nın tüm Kafkas halkları için önemini vurgulayarak, DÇB’nin 33 yıldır halkları bir araya getirdiğini ve Abhazya’yı desteklediğini ekledi.
Kardeşlik ilişkilerinin önemine ve işbirliğine hazır olduklarına dikkat çekerek, DÇB’nin ve kardeş cumhuriyetlerin Abhazya’nın yanında olacağını ve gelişimini destekleyeceğini belirtti.
“Adıge-Abhaz kültürel bağlarının ve iş birliğinin güçlendirilmesi ve geliştirilmesi” konulu yuvarlak masa toplantısı
Dünya Çerkes Birliğinin en büyük diaspora Bileşeni Kafkas Dernekleri Federasyonu (KAFFED) olarak;
1- Abhazya’nın bağımsızlığını Çerkes(Adiğe)ler açısından son derece önemli görüyoruz.
1.1. Abhazya‘nın bağımsız devlet olarak, sürdürülebilir olmasının ekonomik- demografik sorunlarının çözümüne Çerkeslerin katkı vermesinin önü açılmalıdır.
1.2. Bunun için Çerkes/Adigelerin Abhazya ikametinde, oturum ve pasaport verilmesinde kolaylık sağlanmalıdır. Bu durum, Abhazya ekonomisine girdi sunacak Çerkes(Adiğe) yatırım ve girişimlerinin önünün açılmasını sağlayacaktır.
2- Abhazya’nın kendi diasporasının seçimlerde söz hakkı olması tekrar işlevsel kılınmalıdır.
2.1. Abhazya diasporasının seçim hakkı gibi gelecekte federal yasaların uygun hale gelmesine paralel olarak, Çerkes/Adiğe diasporasının da seçim hakkının Adigey, Kabardey/Balkar ve Karaçay/Çerkes devletlerinde yasallaşmasına örnek olabilecektir.
3- Tüm kurumsal çözümlerin kolaylaşmasının temel taşlarından birisi de diasporadaki Abhaz kurumsal yapılarının, Dünya Çerkes Birliği içerisine yeniden davet edilmesi ve/veya kurumsal işleyişte Abhaz/Abazaların Çerkes/Adigelerle kardeşliği ve geleceğinin birlikte tasarlanmasıdır. Devlet yapıları içerisinde, cumhuriyetlerimizdeki diğer halklar ile bir arada yaşamanın demokratik birliktelik içinde nasıl geliştirileceğinin vizyonu, ortak kültürel ve politik temelde inşa edilmelidir.
Kuzeybatı Kafkasya halklarının ekonomik, kültürel işbirliği ve dayanışmasının, Dünya Çerkes Birliği (DÇB) gelecek tasarımlarında yer alması, bugün dünyanın içerisinde bulunduğu konjonktür açısından son derece kıymetlidir.
Bu örgütsel birleşme yanında, kurumsal ittifaklarla ortak faaliyetler ile yol almak seçeneğini de değerlendirmek gerekebilecektir. Bu birleşme Abhazya’nın Gürcistan karşısında pozisyonunu kuvvetlendirerek yalıtılmış devlet yapısının güçlendirilmesine vesile olacaktır.
Dünya Çerkes Birliği Başkanlar Kurulu’nun yapıcı diyalog ve karşılıklı anlayış ortamında geçen toplantısı, DÇB Başkanı Hauti Sohrokov tarafından açıldı.
Toplantı çalışmalarına, Kabardino-Balkarya, Adıge Cumhuriyeti, Karaçay-Çerkes, Kuzey Osetya-Alanya, Krasnodar Krayı bölgelerinden MÇÖ üyesi sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri katıldı.
Ayrıca Türkiye, Abhazya, Suriye, İsrail ve Avrupa ülkelerinden katılımcılar da hazır bulundu. Toplantıda bulunan resmi görevliler arasında Abhazya Cumhuriyeti Başbakan Yardımcıları Cansuh Nanba, Taras Hagba, Abhazya Cumhuriyeti Kültür Bakanı Daur Kove, KBK Milliyetler ve Kamu Projeleri Bakanı Anzor Kuraşinov, Adıge Cumhuriyeti Milliyetler, Yurttaşlarla İlişkiler ve Toplu Haberleşme Araçları Komitesi Başkanı Asker Şhalahov, Baksan Şehir Bölgesi Başkanı Haçim Mamhegov yer aldı.
Toplantıda Abhazya cumhurbaşkanının selamlama mesajını Cansuh Nanba okudu.
Toplantı oturumları başlamadan önce; Kabardey-Balkar Parlamentosu adına ve Cemıxue Kasbolet tarafından değerli yazarımız İshak Meşbaşe’ye değişik hediyeler sunuldu.
DÇB başkanı Hauti ; 25 Eylül Çerkes Gününde Çerkes kimliğinin öne çıkarılması için “Adiğe Faşşe” üzerine önem verici bir konuşma yapmış; Adiğe/Çerkes kültürünün simgesi olan her türlü kültürel sembolün sahiplenilmesini önermiştir.
Bu konuda söz alınarak, Kaffed olarak “ Adigey Komisyonu ve Başkan yardımcımız Tokmak Şeneser Hanımın bu konuda bir proje taslağı bulunmaktadır. Konudan değerli büyüğümüz Necdet Hatam’ın da haberi vardır” denilmiştir.
Ayrıca Lhemeshok Ramazan Ğuchelh Suzanna ile Türkiye ye geleceğiz, bu konuyu daha ayrıntılı olarak konuşuruz dendi.
Toplantı gündemi içerisinde, ilgili konularda ve toplantı sonunda Azerbaycan-İsrail yakınlaşması çerçevesinden, Türkiye de ve Suriye de yeniden yapılandırılmaya çalışılan Kürt sorununa ilişkin sürece de değinilerek ve Ortadoğu’daki Ürdün-Suriye-İsrail üzerinden Çerkeslerin genel durumuna ilişkin kısa değerlendirmeler yapılarak katkı sunulmuştur.
Değerlendirmemizde;
Çerkeslerin dünyadaki en üst kurumsal yapısı Dünya Çerkes Birliği ve Türkiye Çerkeslerinin en gelişmiş kurumsal yapısı KAFFED olarak;
sadece kültürel konularda değil,
içinde yaşadığımız devletlerin Kafkasya halklarının ekonomik, politik/siyasal sorunlarına bakışı, iyileştirilmesi, demokratik toplumsal ve bireysel kazanımların geliştirilmesine dair düşünceler/politikalar geliştirmemiz ve dayanışma içerisinde olunması gerektiği,
Abhazya’nın uluslararası ekonomik-politik yalnızlaştırılmasına çözüm üretmenin, bu duruma en uygun çalışma alanı olduğunun altı çizilmiştir.
Kendi dünyamızdaki, yaşadığımız devletler tarafından oluşturulan, belirlenmiş/öğretilmiş ve uyarılmış steril politik siyasal alan içerisinden değilde; konfor alanlarımızı bırakarak,
halklarımız adına politika ve devletler arası politik/demokratik hukuk konularında tutum geliştirmenin, toplumumuzun gelecek okumalarına fayda sağlamamız gerektiği,
Türkiye ulus devlet yapısı ve Baas rejiminin Suriye içinde yaklaşık 100 yılı geçen Türk-Kürd sorunlarının politik çözümünün arayışından ilham alınarak, benzer şekilde ;
Kabardey’in bağımsızlığıyla sonuçlanan 1774 Küçük Kaynarca Antlaşmasından bu yana 200 yıldan fazla, Osmanlı/Türkiye- Rus Çarlığı/Federasyonu bloklarının arasında devam eden ve bizim dinmeyen diasporik halk olmamızı sonuçlayan trajedimizin; psiko-politik çözümünün de aydın entelektüel kadrolarca cesaretle ele alınması gerektiği,
konularında ufuk turu yapılmıştır.
Abhazya-Sohum otelde DÇB başkanı Hauti- Kaffed Başkan yardımcısı (Abhazya sorumlusu) Muharrem Saran ve Abhazya “Adige Xace” Başkanı Mereymıko Valeri
Abhazya savaş gazileri ve dönüşçülerinden Akın Kucba ile Muharrem Saran ve ilk dönüşcülerimizden Maykop’tan katılan Necdet Hatam.
Abhazya anıt mezarında; DÇB başkanı Hauti, Verokoa Zati, danışman Kocokoa Tole, önceki DÇB başkanlarından ve yürütme komitesi üyesi Cemıxue Kasbolet ile Muharrem Saran.
Kuraşın Anzor (Kaberdey Bakan), Abhazya Kültür Bakanı Daur Kove, Hauti, Ruslan-Mezdok Xace başkanı, Abhazya savaş gazileri temsilcisi ve pxapşıne Abhazya Onur sanatçısı Zübeyr Evaz.
Kocokoa Tole, Hauti, Abhazya Başkan yardımcısı Cansuh Nanba, Kültür Bakanı Daur Kove, Cemıxue Kasbolet
DÇB Abhazya Toplantısı bütün katılımcılar birlikte.
