Türkiye’de Kuzey Kafkas Diasporası

Rus İmparatorluğu'na karşı uzun ve acımasız bir savaştan sonra Kuzey-doğu Kafkasyalılar 1858'de ve Kuzey-batı Kafkasyalılar 1864'de yenildiler. 14 Nisan 1864'de muzaffer Prens Mikhael Soçi'de Adığe kabileleri liderleriyle görüştü ve onlara dağları ter edip ovalara yerleşmelerini söyledi.

+''+

Buna karşı çıkanların bir ay içinde Rus İmparatorluğu'nu terketmesi, aksi taktirde savaş esiri muamelesi görecekleri belirtildi. Bu görüşmeden sonra pel çok kişi, Osmanlı İmparatorluğu'nda barış ve refah vaadlerine inandı. Wubıhların hepsi, Adığelerin çoğunluğu ve çok sayıda Abhaz Osmanlı İmparatorluğu'na gitti. Ayrılanların topraklarına, Kuzey Kafkasya'da Slavlar, Abhazya'da Gürcüler, Ermeniler ve Rumlar tarafından el kondu. Kuzey Kafkasya'dan göç, Sovyetler Birliği'nde Bolşevik yönetiminin kurulmasından sonra bile devam etti. Kuzey-batı Kafkas halkları kendi topraklarında azınlık durumuna düştüler. 1859-1881 döneminde Osmanlı İmparatorluğu'na gelen Kuzey Kafkasyalıların sayısı 2 milyon olarak tahmin edilmektedir. [Yeni yerleşim bölgelerinde] koşullar çok kötüydü. Göç eden nüfusun %20'sinin beslenme yetersizliği ve hastalıktan öldüğü tahmin edilmektedir.

Kuzey Kafkasyalı mülteciler Osmanlı İmparatorluğu tarafından kendi yönetimini güçlendirmek için kullanıldı. Anadolu'da Müslümanların azınlıkta olduğu veya bir ayaklanmanın başladığı, hükümetin kontrolünde olmayan bölgelere yerleştirildiler. Dört Türk ailesine için bir Kuzey Kafkas ailesine izin vermek hükümetin politikasıydı. Mülteciler, militan karakterlerinden korkulduğu için imparatorluğa dağıtıldı ve pek çoğu Suriye, Filistin ve Balkanlara yerleştirildi. 1878 Berlin Anlaşması ile Balkanlarda oturanlar Anadolu'ya yerleşmek zorunda bırakıldı.

Göç, Kuzey Kafkasyalı halklar için bir felaketti. Genellikle verimsiz topraklara yerleştirildiler ve sık sık, kendilerine verilen toprakları korumak için savaşmak zorunda kaldılar. Wubıh ulusu tamamen yokoldu. Wubıhça konuşan son kişi, Tevfik Esenç Türkiye'de Ekim 1992'de öldü. Wubıhların yokoluşu, Kuzey Kafkasyalıların 19.yy'daki jenosit hafızalarını canlandırdı ve siyasii bağımsızlık isteklerini güçlendirdi.

2. Dönüş

3. Gelecek

1995 yylynda Sohum'da katledilen ünlü tarihçi Yuri Voronov, 1864 ve izleyen yyllarda Abhazlaryn %60'ynyn Abhazya'dan ayryldy?yny belyrtmi?tir. Voronov ile mülakat, Gudauta, 4 Aralyk 1993.

George Hewitt, "Demographic Manipulations in the Caucasus (with Special Refernce to Georgia)", Journal of Refugee Studies, 1995, c.8, n.1, s.50.

Kemal H. Karpat, Ottoman Population, 1830-1914 (Madison: University of Wisconsin Press, 1985), s.56; Paul B. Henze, "Circassian Resistance to Russia", M.B.Broxup (der.), The North Caucasus Barrier (London: Hurst, 1992), s.104.

Ayny eser.

Batiray Özbek, "Tscherkessen in der Turkei", P.A. Andrews (der.), Ethnic Groups in the Republic of Turkey (Wiesbaden: Dr Ludwig Reich Verlag, 1989), s.585.

Hewitt, age, s.49.

John Colarusso, "Abkhazia", Ça?da? Kuzey Kafkasya Konferansy'nda sunulan tebli?, SOAS, Londra Üniversitesi, 22-23 Nisan 1993, s.11.

+'



'+Egbert Wesselink

Share