Çarlık Rusyası’nın Kuzey Kafkasya’yı işgalinin tamamlandığı tarih olan 1859-1865 yılı sonrasında yaşanan sürgün ile birlikte Osmanlı Devleti sınırlarındaki Irak’a da Çerkes iskanı yapılmıştır. Yaklaşık 1 milyon 400 bin Çerkes Kuzey Kafkasya'dan zorla göç ettirilmiş, bunun yaklaşık 1 milyon 100 bini Osmanlı topraklarına yerleşmiştir. Bunların içerisinde yaklaşık 5 bin Çeçen ailesinin bulunduğu (bazı kaynaklar Çeçen nüfusu 39 bin kişi olarak ifade etmektedir) söylenmektedir. Önce Sivas ve çevresine yerleşen Çeçenler daha sonra Suriye ve sonunda Irak topraklarına göç etmişlerdir. Önce Musul’a giren aileler daha sonra Irak’ın orta bölgelerine doğru inerek Tikrit’in karşı yakasında bulunan Dicle Nehri’nin batısındaki Kelek bölgesine yerleşmişlerdir. Buradan Irak’ın çeşitli bölgelerine yayılan Çerkesler, Kerkük, Diyala, Anbar (Felluce) ve Bağdat çevrelerinde yaşamaya başlamışlardır Bunun yanı sıra, zorunlu göç öncesi ve sonrasındaki kısa sürede Kuzey ve Güney Dağıstan’dan göç eden aileler de Duhok, Erbil ve Süleymaniye’ye yerleşmiştir.
p>
Irak topraklarında yaşayan Çerkesler, Osmanlılar ile Ortadoğu’ya gelen askerler olarak anılmaktadır. Birçok Arap milliyetçisi tarafından “kendi göğüslerine saplanmaya hazır olan Osmanlıların hançerleri” olarak nitelenen Irak Çerkeslerine karşı şiddet ve asimilasyon politikaları uygulandığı bilinmektedir. Dağıstanlı Mehmet Fazıl Paşa ile Kazım Paşa dönemlerinde Çerkesler Felluce kentini kurmuştur. Felluce, Arap aşiretlerinin yerleşim yeri olarak bilinmekle birlikte şehirleşmiş bir yapıdan uzaktır. Ancak, Kazım Paşa’nın emri doğrultusunda burada bir askeri bölge kurulmuş ve Çeçenler getirilerek Felluce’ye yerleştirilmiştir. Daha sonra gelen göçlerle birlikte burası bir şehre dönüşmüştür.
İçindekiler
Takdim
Özet
Giriş
1. Nüfus Hacmi ve Coğrafi Dağılım
1.1. Zindan Köyü (El-Hamidiye) / Diyala
1.2. Çeçen (Carşlu) Köyü / Kerkük
1.3. Yengice (Bablan) Köyü / Selahaddin
1.4. Felluce İlçesi / Anbar
1.5. Süleymaniye
2. Irak’taki Çerkeslerin Toplumsal Özellikleri ve Kültürel Yapıları
3. Irak’ın Siyasi ve Toplumsal Yaşamında Çerkeslerin Rolü
3.1. Muhammed Fazıl Paşa El-Dağıstani
3.2. Gazi Muhammed Fazıl El-Dağıstani
3.3. Timur Ali Beg
3.4. Safa Şemseddin Halis
4. Iraklı Çerkeslerin Varolma Çabası: Iraklı Çeçen Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği
5. Sonuç
Ek: Iraklı Çeçen Dağıstanlı ve Çerkes Aşiretleri El-Tadamun Derneği Başkanı Ahmet Katav ile Söyleşi
Metnin Tamamı  | td>
+''+nan+'
'+Kaffed
