BİYOGRAFİ: “Tüm Abazaların Başkanı” Taras Şamba

Bilim insanı, avukat, tarihçi, öğretmen, tanınmış halk ve siyaset adamı Taras Miron-ipa Şamba 29 Temmuz 1938 tarihinde Abhazya’nın Sohum şehrinde, Miron Şamba ve Lidia Eşba’nın ilk çocukları olarak dünyaya geldi. Diğer kardeşleri Sergey ve Eteri Şamba’dır.

Abhazya Yüksek Mahkemesi Başkanı ve Abhazya Barosu Başkanı olan babası Miron Şamba’nın görevi nedeniyle sık sık yer değiştirdi, sonunda tekrar Sohum’a yerleştiler ve Taras başarılı bir öğrenci olarak lise öğrenimini burada, 10 numaralı Dağlı Okulu’nda tamamladı. Sınıf arkadaşları arasında, o yıllarda baskıyla dayatılan Gürcü dilini öğrenmeyi reddeden bir lider, aktif bir Komsomol üyesi, iyi bir sporcuydu.

Ardından Moskova Devlet Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne girdi.

Öğrenciliği sırasında Moskova’da ilk Abhaz topluluğunu örgütledi, Moskova üniversitelerinde okuyan öğrencileri birleştirerek bir Abhaz gençlik merkezi oluşturdu. Üniversite rektörlüğünün bilgisi dahilinde aylık toplantılar düzenleyerek, Edebiyat sohbetleri yapıyor, değişmez gündem olarak da Abhazya'nın tarihi, kültürü, dili hakkında dergi, gazete ve televizyon kurulması konusunu konuşuyorlardı. Bu gençlerin çoğu ilerleyen yıllarda her alanda Abhaz halkının haklarını savunan aktif aydınlar olarak Abhazya siyasetine yön verdiler. Abhazya'da Sovyet iktidarının kurulduğu gün olan 4 Mart’ta yapılan yıllık toplantılara dönüşen bu söyleşiler zamanla toplumun bir geleneği haline geldi. Bu görüşmelerde Abhazya ile ilgili pek çok sorun tartışıldı; toplantılara Abhazya'nın dostları davet edildi; Rusya'nın siyasi, bilimsel, kültürel, halk figürleriyle temaslar kuruldu ve bugünkü Moskova Abhaz diasporasının temelleri atılmış oldu.

Taras Şamba 1963 yılında hukuk eğitimini tamamladı. Ardından Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi bünyesindeki Yüksek Parti Okulu'na girdi ve 1971'de mezun oldu.

1973 yılında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi'ndeki Sosyal Bilimler Akademisi’nde yüksek lisans öğrenimine başladı. 1975 yılında yüksek lisans eğitimini başarı ile bitirdiğinde Abhazya’ya dönmek istediyse de, son anda rektörün yaptığı teklifi değerlendirdi ve akademik kariyer yapmaya karar verdi. Rektör kendisine, Gürcistan siyasi çevreleri tarafından Abhaz milliyetçisi bir genç olarak tanındığı için Abhazya’da bir kariyer şansı olmayacağını söyleyerek, akademide çalışmasını teklif etmişti.

Annesi Lidia Eşba bir belgeselde bu yıllarla ilgili olarak şunları söylemişti: “Taras okulda bir hademe olarak çalışmak zorunda olsa da Abhazya’ya dönmeliydi diye düşünmüştüm. Ama oğlum çocukluğundan beri her şeyi kendi iradesiyle yapmak konusunda ısrarcıdır. 10. Okulda 1 Mayıs resmi geçit törenine, okul yönetiminin karşı çıkmasına rağmen, elinde 1936 yılında baskı döneminde tutuklanıp infaz edilen Abhaz lider Nestor Lakoba'nın bir fotoğrafını taşıyarak katılmıştı. Bu bir protesto ve kışkırtma olarak algılanmış, töreni sabote ettiği şikayeti hemen babasına ulaşmıştı. Bir parti görevlisiyle eve gelerek oğluna söylenmeye başlayan babasına sakince ‘Senin kendi yolun var, benim de kendi yolum, lütfen bana karışma baba!’ demişti...”.
Böylece Moskova’da kalan Şamba, akademinin Devlet İnşası ve Hukuk Bölümünde eğitimcilik yaptı. Aynı yıllarda doktorasını tamamladı, "Devlet yapı sisteminde kanun uygulayıcı kurumlar" konulu tezini hazırladı ve profesörlüğe kadar yükseldi. 1987 yılından itibaren aynı üniversitede profesör olarak göreve başladı.

1989'da, o yıllarda en üst düzey devlet organı olan SSCB Halk Temsilcileri Kongresi üyesi seçildi ve o yıllarda, Abhazya Cumhuriyeti'nin gelecekteki ilk Cumhurbaşkanı Vladislav Ardzınba ile yakın işbirliği yapma şansı buldu.

14 Ağustos 1992'de Gürcistan birlikleri Abhazya'ya girdiğinde Taras Şamba aktif bir şekilde Kuzey Kafkasya'ya seyahat etmeye, oradaki kardeş halklara savaşı anlatarak bağ kurmaya başladı. Kafkasya'da Sosyal Bilimler Akademisi'nde beraber okuduğu birçok parti liderini tanıyordu, Sovyetler Birliği'nde çok sayıda önemli ve etkili arkadaşı vardı. Çabaları, bu ülkelerin liderlerinin Abhazya’ya gitmek için gönüllü olan gençlerin hareketine “göz yummalarına” büyük ölçüde katkıda bulundu, insani ve maddi destek gelmeye başladı.

Taras Şamba Abhazya dışında yaşayan Abazalarla Sohum, Çerkessk, Maykop ve Nalçik'in yanı sıra Türkiye, Suriye, Almanya, Ürdün, Mısır, İspanya, Afrika ve Hollanda'da da bir dizi toplantı yaptı. Dünyanın dört bir yanına dağılmış birleşik Abaza halkını birbirine yaklaştırmak ve özellikle Abhazya'yı Kuzey Kafkasya'ya yaklaştırmak için takdire değer çabaları oldu.

Abhazya Ulusal Kurtuluş Savaşının en ateşli zamanında Uluslararası Abhaz-Abaza Ulusu Birliği (şimdiki ismi ile Dünya Abaza Kongresi) kuruldu ve ilk toplantısını Ekim 1992'de tarihi Lıhnaşta ovasında gerçekleştirdi. Kuruculardan olan Taras Şamba başkan seçildi. Büyük çabalarla Abaza halkının bütün temsilcilerini bir araya getirme başarısından dolayı, o günden itibaren kendisine gayri resmi olarak “Tüm Abazaların Başkanı” ünvanı verildi ve bu ünvanı günümüze kadar layıkıyla taşımasını bildi.

Başkanlık görevini 25 yıl sürdüren Taras Miron-ipa Şamba, o günleri anlatan bir röportajında, “...Yaklaşık 20 devletin temsilcilerini toplayıp Lıhnaşta’da Birinci Dünya Abhaz-Abazin Kongresini gerçekleştirdik. O zamanki hedefimiz, bizim için zorlu olan savaşı kazanmaktı. Ki kazandık ve ikinci kongremizi, Abhazya'nın kurtarılmış başkentinde gerçekleştirdik...” demişti.

Savaştan sonra da Moskova'daki çalışma ofisini adeta gayri resmi Abhazya elçiliği gibi kullandı. Abhaz halkının kaderine kayıtsız olmayan herkes sorunları tartışmak ve çözmek için orada toplanırdı.

Abhaz-Abaza diasporasının yaşadığı çeşitli ülkelerine yapılan ziyaretlerde Abhazya heyetlerine defalarca önderlik eden Taras Şamba, aynı şekilde diğer ülkelerde yapılan bazı organizasyonlarda da Abhazya’yı başarıyla temsil ediyordu.

2013 yılı Haziran ayında Avrupa Parlamentosu'na davet edilen Abazalardan oluşan büyük bir heyete başkanlık ederek Brüksel’e gitmiş, “Abhazya ve Avrupa: Karşılıklı Anlayış ve Yakınlaşma Yolları” konulu bir konferansa katılmıştı. Burada yaptığı konuşmada Abhazya savaşını anlatırken, “...Kafkasya’nın tek bir ulusu bile Gürcülere destek olmayı tercih etmemiştir. Hepsi Abhazya’nın tarafında yer aldılar, hatta Gürcülere karşı Abhazlar ile birlikte savaşıp ‘kahraman’ unvanı almış Gürcüler bile bulunmakta...” bilgisini paylaşmıştı.

Taras Şamba 2002'den 2008 yılına kadar Rusya Devlet Ticaret ve Ekonomi Üniversitesi'nin birinci rektör yardımcısıydı. 2008 yılından sonra da aynı üniversitede rektör danışmanı olarak görevini sürdürdü.

Devlet teorisi ve pratiği, demokrasi, hukuk ve devlet düzeni, ulusal devlet yapısı ve iş hukuku alanlarında uzman olarak 300'den fazla yayının yazarlığını yaptı. Yazı ve makaleleri 75'ten fazla kitapta yayınlanmıştır. “Abhazya: Devlet ve Egemenliğin Yasal Temeli” adlı bir kitabı bulunmaktadır. Abhazya Cumhuriyeti Anayasasının hazırlanmasında da aktif rol almıştır.

Rusya Onursal Avukatı ve Fahri Avukatı unvanlarına da sahip olan Taras Şamba, sekiz uluslararası devlet akademisinin tam üyesidir.

Yaşamının her döneminde eksilmeyen Abhazya sevgisiyle halkıyla yakından ilgilenmiş, vatanseverliği, eylemleri, kişiliği ve sözleriyle Abhazya’nın seçkin entelektüel kişiliklerinden biri olmayı başarmış Abhazya’nın yeri doldurulamayacak evladı Taras Şamba, yakalandığı Kovid-19 hastalığı ile yaptığı mücadeleyi kaybederek 13 Ekim 2020 günü hayata gözlerini yumdu.


nan



Behice Bağ

Share