Kaf-Der Bursa Şubesi

Bursa'da Kuzey Kafkasyalıların ilk örgütü, 1965 yılında Kafkas Kültür ve Yardımlaşma Derneği adıyla kuruldu. İlk dernek, Bursalı Çerkeslerin buluşma, dayanışma yeri oldu ve folklor ağırlıklı çalışmalar yaptı.

70'li yılların ortalarından itibaren, Türkiye'de değişen ve hareketlenen siyasi ortam ve taleplerin derneğe yansıması sonucunda, 'kimlik' sorunu dernek gündeminde ağırlıklı olarak yer almaya başladı ve dernek binasında konuya ilişkin çok sayıda seminer düzenlendi. Aynı yıllarda folklor, müzik çalışmaları da, daha örgütlü olarak devam etti. İlk defa, halka açık organize edilen gece etkinliklerinde, anadilde şarkılar düzenlendi. Dernekler arası ilişkilerin gelişmesine paralel olarak, Türkiye'de federasyon kurma tartışmaları başladı ve Bursa Derneği bu sürece aktif olarak katıldı. Bilindiği gibi, Mahmut Özden'in öldürülmesi, Türkiye'de ilk birlik çalışmalarına uzun bir süre ara verilmesine neden oldu.

1980 sıkı yönetiminde faaliyetlerin kısıtlanması nedeniyle, faaliyetsizlikten kapandı. 80 sonrası ilk dernek, 1985 yılında, Bursa Kuzey Kafkas Kültür Derneği adında kuruldu. Önceleri folklor ağırlıklı yürüyen çalışmalar, daha sonra farklı bir içerik kazanmaya başladı. Asimilasyon, kültürel hakların elde edilmesi, dönüş kavramları gündemin ilk sıralarında yer aldı. 'Kimlik' kavramı, özellikle gençler arasında daha çok tartışılmaya başlandı. Bu tartışmalar, Türkiye genelinde diğer gençlik tabanlarıyla birleşerek devam etti.

Bölgede etkin iletişimi sağlamak için, köy ziyaretleri arttırıldı, köylerin genç tabanlarıyla ilişkileri geliştirecek etkinlikler organize edildi. Dernekte bir tiyatro grubu oluşturuldu, dernek içi eğitim çalışmaları başlatıldı.

1990 yılında yeniden başlayan merkezi yapılanma çalışmalarında, Bursa aktif olarak görev aldı. KAF-KUR'un oluşturulmasından, 1993 yılında kurulan KAF-DER sürecinde yer alan Bursa, 28 Kasım 1993 yılında, tüzel kişiliğine son verip, feshedilerek merkezi oluşumda yerini aldı. Bu karar, Bursa Kuzey Kafkas Kültür Derneği'nin son olağan kongresinde ayakta alkışlanarak karşılandı. Bursa, mevcut örgütlü yapısını terk ederek KAF-DER'e katılan ilk dernektir ve bu anlamda öncüdür. Abhazya ve Çeçenistan'ın işgalinde, Bursa'da tüm siyasi kurum ve kuruluşlarla ilişkiye geçilerek, Kafkasyalıların dışındaki kitleye, Anavatandaki sorunlar ve Çerkes kimliği hakkında bilgi verildi, basınla daha sık ilişki kuruldu. Kamuoyuna yapılan tüm açıklamalarda, farklı etnik kimlik ve kültürel talepler özellikle vurgulandı.

Kitlesel olarak yapılan Sürgünü Anma etkinlikleri, Bursa derneğinin öncülüğünde başlatılmıştır. Bu etkinliklerden ilki 1992 yılında Kadirçeşme Köyü'nde, 1993 yılında Karaorman ve Hacıkara Köylerinde organize edildi. Düzenlenen bu etkinlikler, Türkiye geneli ve Dünya Çerkes Birliği'nin katılımıyla gerçekleştirildi. Güvem ve Karaorman köylerinde daha sonraki yıllarda anma etkinlikleri yeniden yapıldı. Bu gün bu organizasyonlar, bölge dernekleri de dahil edilerek genişletilmiştir.

Sürgünü Anma etkinlikleri, Çerkeslerin kendilerini içinde yaşadıkları topluma da ifade etme amacını taşıması gerektiği düşünülerek, dernek binalarının ve köylerin dışında da gerçekleştirildi. Bu etkinliklerin en önemlisi, 1997 yılında, Bursa kamuoyuna açık bir basın açıklaması ve ardından milli giysiler ve akordeon eşliğinde, Çerkeslerin Türkiye'deki varlığını ve taleplerini içeren bildiri dağıtılmasıdır.

Bu güne kadar kültür ve asimilasyon, bu gün ve gelecekte Kuzey Kafkasya, Türkiye'nin Kafkasya politikası, Çerkes toplumunda kadının yeri, Çerkes toplumunun sosyolojik yapısı, Abhazya ve Çeçenistan'daki gelişmeler, tarihte Çerkeslerin sınıfsal yapısı, Türkiye'nin yakın tarihinde Çerkesler, dernek ve dernekçilik, Avrupa Birliği, iletişim, folklor, kimlik, gelenekler vb. konularında her yönetim döneminde, çok sayıda seminer verilmiştir.

4 Haziran 2000 tarihinde, Türkiye'deki Kuzey Kafkasyalı şair, yazar ve aydınların konuşmacı olarak yer aldığı, Adıgey Devlet Başkanı Aslan Carım'ın eşi ve Maykop Kültür ve Sanat Vakfı Başkanı Fatıma Carım ile vakıf sekreteri Swetlana Shalahova'nın katıldığı, "Diaspora'da Çerkes Edebiyatı" konulu söyleşi yapılmıştır. Bu etkinlik, kültürel yapımızın ve beklentilerimizin, içinde yaşadığımız topluma anlatılması açısından önemlidir.

Bursa'da yönetime gelen tüm kadrolar, merkezi örgütlenmeyi önemseyen ve çerkes kimliğini ön plana çıkaran programlar çerçevesinde çalışmıştır. İki dönemden bu yana, yönetim organlarında ağırlıklı olarak gençler yer almakta ve bu çizgi doğrultusunda çalışmaktadırlar.

Dernekte 1998 yılında Voreyda isimli bir müzik grubu kurulmuş ve 3 yıl süreyle çalışmalarını sürdürmüştür. Bu yıl ara verilen müzik çalışmaları yeniden başlayacaktır.

Folklor çalışmaları kesintisiz olarak devam etmektedir. Derneğimizin halkoyunları topluluğu geniş katılımlı organizasyonlarda başarılı gösteriler yapmaktadır. Ayrıca küçükler ekibi de çalışmalarına başlamıştır.

Üç yıldan bu yana yayın komisyonu tarafından "Timaf" adlı kültür, sanat ve haber bülteni yayınlanmaktadır.

Bursa Derneği'nde gelenekselleşmiş olan Haluj Geceleri periyodik olarak gerçekleşmekte, yaz ayları dışında mutlaka gündeme ilişkin konuları içeren seminer programları uygulanmaktadır.

Dernekte şu anda aktif iletişim, yayın, eğitim-seminer, gençlik, müzik çalışmaları, maddi destek sağlama çalışmaları konularında da çalışmalarını sürdürmektedir.

Ancak tüm bu çalışmaların yeterli olmadığı, mutlaka daha yoğun çalışma programları ve daha kalabalık katılımın sağlanarak daha geniş kitlelere ulaşılması gerektiği dernek çalışanlarının ortak görüşüdür.

Türkiye'deki Kafkasyalıların tüm örgütlerinde yaşanan sorunlar ve hızlı asimilasyon, artık büyük bir kent olan Bursa'nın da en önemli sorunlarıdır. Türkiye'nin her yerinden göç alması, kenti ve kentte yaşayan çerkesleri kozmopolit bir yapıya büründürmüştür. Dernek ortamında konuşulan dil Türkçe'dir ve gençlerin önemli bir kısmı anadilini bilmemektedir. Dernekte her yıl düzenlenen dil/okuma-yazma kursları da sorunu çözmek için yeterli değildir.

Bursa'da 30-40 bin civarında olduğu tahmin edilen Çerkes nüfusuna rağmen, etkinliklere bu sayının tamamı dahil edilememiştir. Bu yıl oluşturulan iletişim komisyonu, altı aylık bir çalışmanın sonunda, dernek üyeleri dışında, hane bazında 1000 adres hedefleyerek çalışmalarına başlamıştır. İkinci altı ay için 2000 olarak belirlenmiştir.

Üniversite gençliğinin dernek çalışmalarına katılmasında zaman zaman kesintiler olmaktadır. Çok önemli olan bu bağın kesintisiz devamı için çalışmalar yapılmaktadır.

Kafkasya ile daha yakın ve etkin bir iletişimin olması gerektiği çok açıktır.

Şu anda Şamil Jane başkanlığında, Oğuz Çelik, Nuran Arslan, Levent Turgut, Akanda Sah, Özcan Sav ve Hasan Özcan'dan oluşan yönetim kurulu, yeni dönemin çalışma programının ana temasını, bilinçlenmeyi arttırıcı ve asimilasyonu azaltıcı eğitim çalışmaları olarak belirlemiştir.