Çerkesler, bilim adamlığı ile siyasetçi kişiliği ile tüm Kafkasya’yı kapsayan birleştiricilik hayali ile özellikle de Abhazya Bağımsızlık Savaşı’ndaki mücadelesi ile büyük bir saygınlık kazanmış ŞENIBE Musa Yura’yı kaybetti. Kafkas Dağlı Halkları Konfederasyonunun Kurucu Başkanı idi ŞENIBE Musa…
Halkım ben, parmakla sayılmayan
Sesimde pırıl pırıl bir güç var
Karanlıkta boy atmaya
Sessizliği aşmaya yarayan
Ölü, yiğit, gölge ve buz, ne varsa
Tohuma dururlar yeniden
Ve halk, toprağa gömülü
Tohuma durur bir yerde
Buğday nasıl filizini sürer de
Çıkarsa toprağın üstüne
Güzelim kırmızı elleriyle
Sessizliği burgu gibi deler de
Biz halkız, yeniden doğarız ölümlerde…
Böyle diyor şair Pablo Neruda. Elbette. Elbette Çerkes Halkı da yeniden doğar ölümlerde. Çerkesler bundan sonra da halkını seven, mücadeleyi hayat tarzı olarak benimseyen daha nice kahramanlar çıkaracaktır. Buna eminiz. Şheretl Tuğujıko Kızbeç, Qalewubatuko Şuwpago, Geriyikho Şemiz, Havdukho Mansur, Hacı Granduk Berzeg, Şurukhyıko Duğuj, Berzeg Hacıdegumko, Zaneko Seferbiy…Ve adlarını burada sıralayamadığımızdan dolayı eksiklendiğimiz daha nicelerinin yanına gitti ŞENIBE Musa.Çerkes Kahramanlar Panteonundaki yerini de aldı.
Abhazya ve Gürcistan arasındaki 1992-1993 yıllarındaki savaşta Abhazya'nın yanında mücadele vermek üzere ŞENIBE Musa’nın başında olduğu Kafkas Dağlı Halkları Konfederasyonu, Abhazya’ya Kafkasya’nın hemen her bölgesinden milis savaşçı güçlerin desteğinin sağlanmasında etkin rol oynadı. Çoğunluğu Kuzey Kafkasya halklarından oluşan bu milis grubunun, Abhazya Bağımsızlık Savaşı'nın kazanılmasında önemli katkıları oldu. Çerkeslerin 130 yıl önce tamamlayamadıkları güç birliğini Abhazya’da oluşturmaya çalışan Kafkas Dağlı Halkları Konfederasyonu, bunu bir ölçüde de olsa başarmış kabul edilebilir. 130 yıl önce sürgüne ve soykırıma uğrayan halkların evlatları bu kez Abhazya’da bir araya gelebildiler nihayet. Birbirinden farklı coğrafyalarda yetişmiş, Abhazya’yı hayatında hiç görmemiş, dünyaya farklı pencerelerden bakan Kuzey Kafkasyalılar Abhazya’da omuz omuza mücadele ettiler. Türkiye’den SIBA Efkan’ı, ABAĞBA Bahadır’ı, KOZBA Vedat’ı, YEĞOJ Hanefi’yi, ARGUN Zafer’i, Çeçen Şamil Basayev ile; Kabardey’den KARDEN Gena, Kanoko Nurhalil ve YAĞAN İbrahim ile Adıgey’den HUADE Adam ve MERETIKO Bislan gibi onlarca genci Abhazyalı vatanseverlerle bir araya getiren bu birlik duygusu idi. Bu duyguyu körükleyen, bu kardeş çocuklarını bir siperde toplayan ve canları pahasına APSNI’yı savunmaya getiren etkenlerden biri de Kafkas Dağlı Halkları Konfederasyonu oldu.
1989 da Abhazya’da savaşın kıvılcımları çakmaya başladığı sırada Abhazya’daki olayları dert edinen Kabardeyli gençlerin önüne düşen ŞENIBE Musa bu dönemi şöyle anlatıyor: “Tam 7 Kafkas halkı Sohum’da toplandık. Abhazlar, Abazalar, Adigeler, İnguşlar, Kabardeyler, Çerkesler (Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti’ndeki Kabardeyler), Çeçenler. (Diğer Kafkas halkları sonraki kongrelere katıldılar)...”
p>
İlk haliyle adı Kafkas Dağlı Halklar Birliği olan güç birliği, 25-26 Ağustos 1989 tarihinde Abhazya - Akua’da (Sohum) 7 Kafkas halkının temsilcilerinin ortak kararıyla kuruldu.
Nalçik’te yapılan 2. Kongrenin ardından 1991 de yine Abhazya’da yapılan 3. kongrede Birlik, Kafkas Halkları Konfederasyonu’na dönüştü. Konfederasyon kendini 1918 Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti’nin varisi ilan ediyordu. Bu dönemde Çeçen Bağımsızlık mücadelesi de Cokhar Dudayev ile yeni bir döneme giriyordu. Boris Yeltsin’in Çeçenya’yı ezmeye hazır olduğunu iddia etmesi ile Konfederasyon da “savaş durumu” ilan ederek Çeçen Savaşına katılacak gönüllüleri seferber etti. Bir Rus –Kafkas savaşının şu an için uygun olmadığına ikna edilen Yeltsin’in geri adım atması Kafkas Halkları Konfederasyonu’nun askeri ve siyasi başarısı kabul edilir.
Abhazya’da 1992 de başlayan olaylarda ve Çeçenya ve Rusya mücadelesinde etkili bir kurum olan Konfederasyon, Rusya’nın da hedefine girdi. Konfederasyonun gücünü azaltacak manevralar yapmak Rus istihbaratının ve Rus devlet geleneğinin çok yabancısı olduğu konular değildi nihayetinde. Böylece Konfederasyonun etkisinin azaldığını ve Çeçen savaşında Abhazya’da olduğu gibi önemli bir etkisinin olmadığını görüyoruz. Çeçen - Rus Savaşı’nın
Rusya’nın üstünlüğü ile sona ermesiyle Konfederasyonun azalmış olan etkisi 1999 da Rusya’nın Çeçen topraklarında kontrolü sağlaması ile sona yaklaştı. Durumu kabullenen ŞENIBE Musa Kabardey’de “gönüllü sürgüne” giderek siyaseten etkisizleşti. Yerine geçen Yusuf SOSLANBEK te 2000 yılında Moskova’da bir suikasta uğrayıp hayatını kaybedince Kafkas Halkları Konfederasyonu siyasi olarak sona erdi. Bu durum birleşik ve bağımsız bir Kuzey Kafkasya idealinin bir kez daha ertelenmesi anlamına gelmektedir.
ŞENIBE Musa bu olayların baş aktörlerinden biri olarak Kabardey-Balkar’da başladığı hayat yolculuğunu 28 Nisan 2020 günü yine Kabardey topraklarında bitirdi.
20. yüzyılın sonlarından itibaren Kafkasya siyasetine ve bağımsızlık idealine damgasını vurmuş önemli bir figürdür ŞENIBE Musa. Hukukçu, siyaset bilimci, aktivist, siyasetçi ve halk lideri olarak neredeyse tüm Kafkasyalıların sempatisini ve muhabbetini kazanmış ender şahsiyetlerden biridir. Örnektir. Onun birlik ruhu yine Kafkasya üzerinde dolaşacaktır. Kafkasyalılar ondan razıdır sanıyoruz. Dileriz o da Kafkasyalılardan razıdır.
Allah rahmet eylesin! Тхьам и псапэхэр егъэбагъуи ипсэк|одхэр къыфегъэгъу иахърэт нэфы еш|. Тхьэм фщимыгъэгъупщэк|э!
YARARLANILAN KAYNAKLAR.strong>
p>Şenibe Musa Y, Kafkasya’da Birliğin Zaferi, Çev: Nartan Elbruz, İstanbul, Nart Yayıncılık, 1997
Türkiye’de Çerkes Diasporasının Siyasi Tarihi – Z. A. Besleney
http://www.altinpost.org/haber-arsivi/Musa Şenıbe'nin Vefatı Abhazya'da Büyük Üzüntü Yarattı
p>https://turkiyeabhazyayitanisin.wordpress.com/2012/02/15/kafkas-halklari-konfederasyonu-khf/
p> p>https://tr.qwe.wiki/wiki/Confederation_of_Mountain_Peoples_of_the_Caucasus#Creation
p>
nan
Л1ЫХЪУЖЪЫКЪО Özcan Atıcıer
