Dilsiz Ulus Ölüdür: Çerkes atasözü dil ve ulus ilişkisini üç kelimede özetliyor. Şüphesiz dil bir ulusun, bir kültürün en önemli unsurlarından biri. Her gün hızla yok olan Çerkesçenin korunması ve yaşatılmasının tek koşulu eğitimde ve kamusal alanda kullanılması. Bu yalın gerçekten yola çıkan Kafkas Dernekleri Federasyonu, anadil eğitiminin hayata geçirilmesi için her düzeyde yoğun bir çalışma içerisinde. Bu çalışmalar sonucu artık orta eğitimde Kaffed tarafından hazırlanan müfredat ve ders kitapları ile Adığece ve Abazaca seçimlik dersler alınabiliyor, Milli Eğitim Bakanlığı Yaygın Eğitim Programları kapsamında Adığece ve Abazaca anadil dersleri açılabiliyor.
Gerek orta eğitimde verilen Adığece ve Abazaca dersleri için eğitmenlerin yetiştirilmesi, gerekse bu dillerin bilimsel olarak incelenmesi ve geliştirilebilmesi için üniversitelerde ilgili programların açılması çok önemli. Bu nedenle Kaffed üniversitelerde Adığece ve Abazaca kürsülerin açılmasına özel bir önem gösterdi. 5 Ocak 2009 tarihinde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile yapılan görüşmede konu gündeme getirilmiş, aynı yıl YÖK Başkanı Yusuf Ziya Özcan ile yapılan görüşmede seçilen bazı üniversitelerde Adığece ve Abazaca kürsülerinin kurulması için mutabakata varılmıştı.
Türkiye’de Çerkes Dili ve Edebiyatı Bölümü açılmasında Düzce Üniversitesi öncü oldu. 2013-2014 eğitim yılında faaliyete geçen bölümün ilk öğrencileri bu yıl mezun oluyorlar.
Çerkes Dili ve Edebiyatı Bölümü öğrencileri bölümlerine ve Çerkesçeye içten bir şekilde sahip çıktılar. Türkiye’de adında ilk kez “Çerkes” kelimesi geçen öğrenci topluluğunu, Çerkes Kültürü ve Tarihi Topluluğu’nu kurdular. Mezuniyete yaklaşırken, öğrenciler ve mezunlar arasında ilişkilerin sürdürülmesi ve Çerkesçeye yönelik ortak çalışmaların yapılması için Çerkes Dili ve Edebiyatı Derneği’ni kurdular.
Çerkes Dili ve Edebiyatı Derneği’ni kuran öğrencilerimiz amaçlarını net bir şekilde tanımlıyor:
“Biz Kimiz
Çerkes Dili ve Edebiyatı Derneği, 2013 yılında Düzce Üniversite’sinde Çerkes Dili ve Edebiyatı bölümünün açılmasıyla gelişen doğal süreç içerisinde kurulma düşüncesinin temelini atmış fakat kurulma aşamasına gelmek için öncelikle yine 2013 yılında Berat Kutbi Kılınçer öncülüğünde kurulan Düzce Üniversitesi Çerkes Kültürü ve Tarihi Topluluğunun (DÇKTT) eylemlerinin sonuçlarına bağlanmak zorunda kalmıştır. DÇKTT, adında ‘Çerkes’ kelimesinin geçtiği Türkiye’deki ilk topluluk olma, kültür ve tarihe gereken önemi gösterme özellikleriyle 2016 yılında dernekleşerek, kültür ve tarihin yanında en can yakıcı konu olan ‘tehlike altındaki Çerkesçe’ye odaklanarak hali hazırda bu odak noktasını kaçıranlar için de bir örnek olma yolunda hızla ilerlemekte, hatta örnek olmaktadır.
ÇDED, dile gösterilmeyen öneme tepki olarak çıktığı yola, Çerkesçe’ye bilimsel ve düşünsel yaklaşıp, akademik tavrından taviz vermeyerek devam etmektedir. Gerek öğrenen örgüt tavrıyla gerekse uygulayıcı STÖ kimliğiyle modern araçları da kullanarak Çerkesçe’yi yeniden canlandırma hedefine kendinden ve çevresinden emin bir şekilde ilerlerken, emin olmayanlara şu soruyu yöneltmektedir: ‘Çerkesçe sadece evlerde, yaşça büyüklerin kendi aralarında konuştuğu bir dil olarak mı kalmalıdır?’ ÇDED bu soruya net olarak ‘hayır’ cevabını yükseltmekte ve yükseltilmesi gerekenin sadece cevap değil eylem olduğunu da büyük harflerle belirtmektedir.”
Derneğin tüm üyeleri bölüm öğrencilerinden oluşuyor (yaş ortalaması 21!). Tüm üyeler temel düzeyde Çerkesçe biliyor (C1-C2 düzeyi). Tabii burada üyelerin önemli bir kısmının henüz 1. sınıf öğrencisi olduğunu hatırlatalım. En önemlisi, üyelerin %90'ından fazlası Çerkesçeyi Düzce Üniversitesi’ndeki derslerinde öğrendi. Bu durum, bölümdeki öğretim üyelerinin ve öğrencilerin Çerkesçenin öğretilmesi ve öğrenilmesine yönelik istek ve azminin çok net bir göstergesi.
Çerkes Dili ve Edebiyatı Derneği düzenli olarak atasözlerini Çerkesce ve Türkçe yayınlıyor, "İşitsel Materyal Projesi" kapsamında Çerkesçe videoları Türkçe ve Çerkesçe altyazı ile düzenliyor. 21 Mayıs’ta yaptıkları başarılı çalışma ile basının dikkatini Çerkesçenin sorunlarına çekmeyi başardılar: Cumhuriyet gazetesinde “Dilsiz ulus ölüdür!”, Haber Sol sitesinde “Bugün Çerkes Sürgünü'nün yıldönümü: 'Biz, Çerkeslerin, Çerkesçe ile var olabileceğini söylüyoruz'”, Haber Sol, Haber46 ve Haber Günce sitelerinde “Çerkes Sürgünü'nü unutmadık ama Çerkesçe'yi unuttuk” başlıkları ile yer aldılar.
Çerkes Dili ve Edebiyatı Derneği’nin faaliyetlerini Facebook ve yakında açılacak olan web siteleri üzerinden takip edebilirsiniz. Ayrıca tüm videolar Youtube’taki ÇDED Video Kanalı’nda sizleri bekliyor.
{youtube}MloDuBVjyA8{/youtube}
nan
Kaffed