Sarıkamış Harekatı'nda Allahu Ekber Dağları'nda dondurucu soğuk sebebiyle donarak şehit düşen 90 bin askerimizi saygıyla anıyoruz.
Araştırmacı, gazeteci, yazar Ahmet Özdemir'in Sarıkamış için yazdığı makalenin Çerkesler ile ilgili bölümü ektedir. font>
p>SARIKAMIŞ'IN SÖZLÜ TARİHİ AĞITLAR
p>‘Eş hele dağları örten karı ot değil onlar dedenin saçları’ (M.Akif)span>
p>....................
p>1864 yılında, Ruslar tarafından Anadolu’ya sürülen Çerkeslerin bir bölümü Şarkışla-Pınarbaşı, Gürün arasındaki Uzunyayla’ya yerleştirilir.span>
p>Sarıkamış Harekatından önce, onların arasından yaklaşık 1500 genç askere alınır. Kimi evlerden altı kardeş birden gider. Sağ olarak dönenlerin sayısı elliyi geçmez.span>
p>Uzunyayla’nın (Pınarbaşı-Aziziye) Hilmiye köyünde yaşayan Ayşet ve Fatimet adlarında iki kız kardeşin, kendi kardeşleri ve Sarıkamış’ta donarak Şehit düşen Çerkes gençleri için yaktıkları bu hazin türkü, hala Çerkes yaşlılarınca gözyaşları ile dinlenir.span>
p>Bu savaşın Çerkesler için en hazin tarafı ise, Osmanlı ordusundaki Çerkesler ile Rus ordusundaki Çerkeslerin Sarıkamış’ta karşı karşıya gelince, uzaktan birbirleriyle Çerkesce konuşmaları, tanıdık hatta akraba çıkmaları ve karşı cephelerde olmaları nedeniyle birbirlerine kızıp Çerkesce Küfürleşmeleridir.span>
p>
(Aşağıya aldığım anılan ağıtı Türkçe’ye ricamı kırmayarak Mesut Şurdum çevirdi.)
Wurısey topımi wey rew fi ker qéquteri
Meğeréy bjhıhami qemıqutejme dıneguğejqımi
(Rusların topları böğrümüzü dövüyor. / Bu sonbaharda dönmezseniz, umutlarımız bitiyor.)
Şı şhxhuant’ejhs’ık’uri weyrew, zerık’emaş’eti
Adıge ş’alewe ziğaş’er maş’exer,Kars fağek’uamığuey.
(Kır atımın kuyruğu kısa, / Ömür kısa, Çerkes gençleri gittiler Kars’a)
Hams’iy hantxhupsımi weyrew, fıqırağaferi fe.
De dızşhıguğxemi Qarsım yi gubğexer lhım yevğefamığuey.
(Size çavdar çorbası içiriyorlar. / Sizler Kars bozkırlarına canınızı içirdiniz.)
Sarıqamışıme weyrew şer qıdolhalheri.
Adıge ş’alexer Sarıqamışıme şhélhelhexamığuéy.
(Sarıkamış’a mermiler dökülür / Çerkes atlıları Sarıkamış’a dökülür)
Uznéyle şıbzxeri weyrew Şoqure yoxıri.
Hadrıxe ğueguane fıtétu zexezıxım yagu qıfş’owuzmığue.
(Uzunyayla yılkıları Çukurova’ya iniyor. / Ahiret yoluna düştüğünüzü duyanların yürükleri sızlıyor)
Ğazèy qışlejhıme weyrew dzer şhızeraşeri
Di ş’ale janxewe de dızışhıguğxeri topışem yihamığuey.
(Aziziye kışlasından ordular geçiyor/ Fidan gibi gençlerimiz, top mermileriyle ölüyor)
Erzurum gubğuemi weyrew wesır şhızeréhari.
Fi hade daxewe gubğuem qinaxeri xet zerihanumığue.
(Erzurum yazısında karlar savrulur / Yazıya savrulan güzel naaşlarınızı kimler defnedecek?)
Mo quale bzuxemi weyrew qızdağezejıri
Qevğezejınk’ere de dıfşhıguğurti guğer duxamığuéy.
(Şu göçmen kuşlar geri dönüyor / Döneceğinizden ümitli idik, ümidimiz yitti artık. )span>
.....................
p>nan
Kaffed
