Onsekizinci Ders

СЭРЭ СИ УНАГЪУЭМРЭ BEN VE AİLEM

Цlэ- ad

Унэгъуэцlэ- soy adı

Адэ- baba

Анэ- anne

Адэцlэ- baba adı

Анэцlэ- anne adı

Унагъуэ- aile

Унагъэ- evli

Унэдэс- bekar

Бын- evlat

Къуэ- oğul evlat

Пхъу- kız evlat

Къуэш- erkek kardeş

Шыпхъу- kız kardeş

Дэлъху- (kız için) erkek kardeş

Анэш- dayı

Адэш- amca

Анэшыпхъу- teyze

Адэшыпхъу- hala

Гуащэ- evin hanımı- büyük hanım- prenses

Унэгуащэ- evin hanımı - eş

Щхьэгъусэ- eş

Фыз- çocuğu olmuş kadın

Лlы- erkek- adam

Пщы- evdeki büyük erkek - prens - kayınbaba

Пщыкъуэ- bayan eşinin kardeşi

Пщыпхъу- bayan eşinin kız kardeşi

Щыкъу- erkek eşinin kardeşi

Щыкъуанэ- kaynana

Щыкъуадэ- kayınbaba

Щыкъущауэ- erkek eşinin kardeşi

Тхьэмадэ- Evin büyüğü, reis ( aileye göre)

Нанэ- nine

Дадэ- dede

Къуэрылъху- oğulun çocuğu, torun

Пхъурылъху- kızın çocuğu , torun

Нысэ- gelin

Нысащlэ- taze yeni gelin

Нысэгъу- elti

Малхъэ- damat

Мэлхъэгъу- bacanak

Хъыджэбз- kız

Щlалэ- oğlan

Нэхъыжь- büyük

Нэхъыщlэ- küçük

Фызабэ- dul kadın

Тlуанэ- kuma

Мылъхуанэ- analık

Мылъхуукъуэ- üvey erkek kardeş

Мылъхупхъу- üvey kız kardeş

Быдзышэlэхьэгъу- süt kardeş

Гъунэгъу- komşu

Благъэ- akraba (akrabalık bağı olan)

Унэкъуэщ- aynı akrabadan olan (kardeş)

Сицlэр Илхьэнщ.

Си унэгъуэцlэр Щокъулщ.

Си къуажэр Ендрейщ.

Си адэм ицlэр Нэфlыцlэщ

Си анэм ицlэр Нагlимэщ.

Сэ минрэ щибгъурэ тхущlрэ тху гъэм сыкъалъхуащ.

Си унагъуэр мэкъумэшыщlэ унагъуэт.

Нобэ си ныбжьыр тхущlрэ щы хъуащ.

Нобэ си анэри си адэри сияпэ итщ. Тхьэм узынчэу тхуигъэпсэухэ.

Зэкъуэшиплlрэ хъыджэбзитlрэ дохъу.

Зэкъуэшхэм псоми унагъэ ящlащ. Унагъуэм хэхьэжахэщ.

Хъыджэбзхэм зым унагъэ ищlащ. Зыри ди анэ адэм бгъэдэсщ.

Си адэм и адэм ицlэр Ахьмэдщ. Абы и адэжым ицlэри Пlытlэщ.

Пlытlэ и адэм ицlэри Лакъэщ.

Лакъэр хэкум къикlыу къэкlуаращ.

Лакъэ бынищ иlэти зыр дуней зэуэшхуэм хэкlуэдащ.

Сэри быниплlкъысщlэхъуащ. Щlэлитlрэ хъыджэбзитlрэ.

Ахэри нобэкlэ иоджэхэ lэщlагъэ зрагъэгъутыну.

Си щхьэгъусэм ицlэри Хьэтыджэщ.

Ари Минрэ щибгъурэ хыщlгъэм къалъхуащ.

И ныбжьри нобэкlэ плlыщlрэ й мэхъу.

Си адэкъуэшхэри тху мэхъу.

Сэ адэшыпхъуу сиlэри зыщ.

Си адэшыпхъум ицlэр Бацщ.

Си анэр Хамэхэ япхъущ.

Абыи къуэшитlрэ зы шыпхъурэ иlащ.

Ахэр Тхьэм жэнэткlэ игъэгуфlэ.

Дунейм ехыжахэщ

Bu dili bilgilenme olarak öğrenmekten ziyade seslerin telaffuzları önem taşıyor. Bu nedenle çok bilgi yerine öğrendiğini telaffuz etme ve kullanmaya ağırlık verilmelidir. Eğer sesler doğru olarak çıkarılabilinirse dili konuşmak gerçekten kolaylaşır. Dil ses anlam temelinden oluştuğu için ilk duyduğunuz sözcük tarafınızdan anlamlandırılabilir. Doğal süreçte oluşan sözcükleri anlamak kolay olur. Sadece problem doğru telaffuzdadır. Bir şekilde bu problemi halletmedikçe birşeyler öğrenilmiş sayılmaz. Telaffuzun düzeltilmesi de bilgi ile olmaz. Seslerin üzerinde doğrusu bulununcaya kadar çalışılmalıdır.

Мы дунейр сэращ зейр

Гъатхэ дахэм

Содэхащlэ

Дуней дахэр инщ.

Уэ удахэм

Сэ сыдахэщ.

Дахэу щыlэр минщ.

Пщlащэм пщlащэр

Иоlущащэ

Мэзыр къегъэуш.

Бзухэм ябзэ

Уэрэд къабзэр

Гъащlэм и тхьэгъушщ.

Buradaki telaffuz tam olarak başarılırsa anlam kendiliğinden oluşur. Gerçekte dili bilmeyenler bunun gerçekliğini anlayamayabilirler fakat dilin yapısı öyledir ve anlamını size önceki ön bilgilerden hareketle öğretir. Biz her ne kadar dili kuralları ile öğretmeğe çalışıyor isek de temel esprisi sesleri öğrenmekten geçer.

Bu dilin tüm diğer dillerle bağlantıları vardır. Ses anlam temelinde demek istiyorum Mesela Türkçedeki kılıf sözcüğünü ele alalım yani kıla fe olandır yani kıl Türkçe  kök kelime esaslıdır fe ise Adigecenin kalıntısı olarak oraya girmiştir. Fe ise Adigece de derisi, yüzeyi, yüzeyini örten şey, uydurulan bahane anlamındadır. Bu sadece  bir örneklemedir. Mesela arapçadaki zi eki hem aynı anlam ve aynı işleyiş ile aynı söylem ile adigecede mevcuttur. Anlaşılmasını istediğim şey çok basittir.

Sadece telaffuzların yani seslerin halli birçok problemi kökten çözer.

Зафер ицlэу зы щlалэ соцlыху

Анкара дэсу

Езым зэржиlэмк!э куэду щlэлэфlщ

И захуэм ухуеймэ

Пэжу щlэлэфlщ жысlэм згъэбэта хъункъым

Щlэлэфlкъым жысlэм пцlы хъунщ.

Щlэлэфlкъым жысlэу

Сыт щхьэкlэ пцlы сыупсын

Сыт щхьэкlэ хуэмфащэ жысlэн.

Сыт щхьэк!э пцlы теслъхьэн.

Ар сэ нэгъабэщ щысцlыхуар.

Адыгэбзэ зэдгъэщlэнущ жытlэу,

Анкара и зы хьэщlапlэ гуэр дыщызхуашэсарщ.

Сыт хуэдизу нэгъабэщ жысlэми

Куэд щlауэ соцlыху сэ ар.

Дыщыцlыкlум хэтlэ хэсэ дыщыздэджэгуащ

Баш упэпцlакlэ ди къуажэ куэнчыбыщхьэхэм.

Мащlэрэ хъаринэ дыщитlысхьакъым

Ди пщlантlэ дэт дэшхуейшхуэм и лъабжьэм.

Си гъащlэм и дэтхэнэ плlэнэпэм щыщ

Куэд ислъэгъуащ сэ абы и нэlум.

Япэ щыслъэгъуам а псор къыхэзгурlукlащ.

Гур зэрощlэ жаlэ

Езым сыкъищlа сыкъимщlа сщlэкъым

Ауэ сэ сщlащ, сигум ищlащ.

И нэгум сэ ислъагъукlащ

Си гъащlэм си нэгу щlэкlа куэд

Здэзгуэшауэ.

А къурсым къекlуэлlар сэ сизакъуэтэкъым

А псом яхущытащ сэр хуэдэу.

Псори здищтэу зэхуэдэу

Сыт щыгъуэй нэжэгужэу

Сыт щыгъуэи гумащlэу

Псом я гукъеуэр къыгурыlуэу.

Хэт кlэрыхур дищтэу

Хэт зыхуэныкъуэр диlэту.

Зы махуэи слъэгъуакъым и нэщхъ зыхэукlауэ

Зым нэрмыплъ ириплъу

Абазэу, абзэхыу, къэбардейуэ.

Яхэтащ а гупым lуэху lащlэу.

Хэт и гупсысэм къыхихыу

Хэт и гупсысэм хилъхьэу.

Ауэ мыхъун зы псалъэ къыжьдэкlакъым ижьэм.

Хуэмфащэ къиупсэлъакъым,

Имыгъуэ зэй ихуакъым.

Гур къабзэм утыку мэжабзэ.

Ару къыщlэкlынт щlыжаlар.

Buradaki güzel bir söz önceden söylenmiş gibi zikredildi fakat onu ben hiç  duymamıştım söz gelimi söyledim ama gerçekte söylenip söylenmediğini  bilmiyorum fakat güzel uymuş düşüncesindeyim.

Гур къабзэм утыку мэжабзэ.

Kalp temiz olursa ortam berraklaşır gibi düşünülebilir.

Сэрэ Си Унагъуэмрэ

Сэ си унагъуэр фlыуэ солъагъу.

Зым lэпыхур зым дищтэу дыздопсэу.

Си щхьгъусэр фlы дыддэу солъагъу.

Абы щхьэкlэщ сищхьэм гъусэ щlыхуэсщlар.

Ар сэ си щхьэгъусэми

Къыщаупсэлъкlэ

Илхьэн и унэгуащэ жаlэ.

И фыз щыжаlэи мэхъу

Си быным фэ зэрхуэхъуам щхьэкlэ.

Си быным анэ зэрхуэхъуам щхьэкlэ.

Сэри абы илlу селъытэ

Лlыгъэшхуэ схэлъу илъытэу.

Аращ адыгэбзэр щlэдахэр

Псалъэу хэтыр цlыхурэ цlыхунрэ цlыхугъэрэ ипэ иригъэщу.

Пщlэ хуэщlын, фlыкlэ ехъуэхъун хуэунэтlауэ зэрщытырщ.

Бын унагъуэ щыхъукlэ

Хэтыр еджапlэ макlуэ

Хэтри и lуэху макlуэ махуэ къэс.

Псори фlыуэ зролъагъу

Зым зыр доlэпыкъу зэрхузфlэккlэ

Ахэри пщэдей ин хъунухэщ

Унагъуэ зырыз яухуэнущ.

Сэ си къэлэн нэхъыщхьэщ

Ахэр зыкъуэзгъэтыну зэсшэлlэну, зэрсхузфlэккlэ.

Узкъуэтмэ гъащlэр нэхъ хьыгъуафlэ хъуну согугъэ.

Арауэ къыщlэкlынщ щlыжаlар

Зым lэпыхур зым къищтэжу Тхьэм бэрэ фыздигъэпсэу.

СЭ СЫЦlЫКlУ

Си анэм жеlэ,

Си псэ цlыкlу.

Си адэм жеlэ,

Си бзу цlыкlу.

Пщэдджыжь къэскlи

Нэхъ иныжь

Сыхъуу жаlэ

Сызоплъыж.

Дадэ жеlэ

Бабыщ цlыкlу.

Нанэ жеlэ

Шырэ цlык!у.

Цlыкlуэ цlыкlуэ

Цlыкlуэ цlыкlу.

Псом ядэжкlи

Сэ сыцlыкlущ.

lэр сщlым

бзухэр мэлъэтэж

Псым бабыщхэр

Холъэдэж.

Къэсlэтати хъарбыз цlыкlу

Къысlэпыхури

Хъуащ цlыкlу цlыкlу.

Сэ

Итlанэ

Ахэм нэхърэ

Ахэм нэхърэ

Сынэхъ цlыкlу.

Къэжэр Пэтр

Мы усэ дахэр гукlэ зэ зэгъэщlа хъум бзэри нэхъ зэгъэщlэгъуафlэ

нэхъ гурыlуэгъуафlэ хъунщ.

Нэхъ ипэ игъэщыпхъэр мащlэми куэдми гукlэ зыгуэрхэр зэгъащlэу

къэупсэлъынырщ.

щ - sesi fiil başına geldiği zaman - belirtilen yerde - anlamına gelir.

fiil eğer м - hal eki alırsa ise belirtilen zamanda anlamı katar.

Зафер сэ Анкара щыслъэгъуащ.- Zaferi ben Ankarada gördüm.

Зафэр сэ Анкара щысцlыхуащ.- Zaferi ben Ankarada tanıdım.

Burada belirtilen yer de anlamı katıyor.Eylemin gerçekleştiği yerde.

fiilden sonra щыгъуэ gelsin veya gelmesin anlam değişmez.

Япэ ущыслъэгъуам щыгъуэ нэхъ ущlалэт. İlk gördüğüm zaman daha gençtin.

Япэ ущыслъэгъуам нэхъ ущалэт.- İlk gördüğümde daha gençtin.

Burada belirtilen zaman da anlamı katıyor. Yani eylem gerçekleştiği zamanda.

Лэжьыгъэр зыхэзылъхьар Щокъул Илхьэнщ.