İkinci Ders

ЕТlУАНЭ    ГУКЪИНЭ                           İKİNCİ DERS

p>

 

tr> tbody>
А а    Е е    И и    У у   О о    Ы ы    Э э   Й й
table>

                                

td> td> tr> tbody>
Я я -- ya   Ю ю -- yu
table>

 

tr> tbody>
М м   Н н   Р р   С с   Ш ш   Щ щ   Т т
table>

 

td> tr> tbody>
Ж ж

Türkçedeki  j  sesi ile aynıdır. Fiil son eki olarak dönüş ve tekrarlama anlamı katan bir sestir.

table>

 

tr> tbody>
жы   жэ   жа   жу   мажэ   нажэ   Жан   жэм
table>

                  

tr> tbody>
жэщ   жэр   ажэ   ежэ   ижэ   ежа   ижа
table>

                

td> tr> tr> tr> tr> tr> tr> tr> tr> tbody>
жэ

: koş

мажэ : koşuyor
нажэ : oraya koş
ажэ : teke
жэрыжэ : koşarak
жэщ : gece
жэр : hızlı
жейн : uyumak
table>

                              

tr> tr> tr> tbody>
Сэ сожэ Ben koşuyorum Сэ сыжэрэ? Ben koşuyor muyum?  
Уэ  уожэ Sen koşuyorsun Уэ  ужэрэ? Sen koşuyor musun?
Ар  мажэ O koşuyor Ар  жэрэ? O koşuyor mu?
table>

 

td> td> td> td> tr> td> td> tr> td> td> td> td> tr> tbody>
Сэ сожей
Ben uyuyorum
Сэ сыжея?
Ben uyudum mu?
Сэ сыжеящ
Ben uyudum
Сэ сыжеинщ
Ben uyurum
Уэ уожей
Sen uyuyorsun
Уэ  ужея?
Sen uyudun mu?
Уэ ужеящ
Sen uyudun
Уэ ужеинщ
Sen uyursun
Ар  мэжей
O uyuyor
Ар  жея?
O uyudu mu?
Ар жеящ
O uyudu
Ар жеинщ
O uyur
table>

                           

td> tr> tr> tbody>
Жэщым  ужея? Gece uyudun mu? Умари  жея?  Ömer de uyudu mu?
Сыжеящ Uyudum Ари жеящ O da uyudu
table>

                  

Ажэр   жэру   мажэ:  Teke hızlı koşuyor.

p>

Нанэ  унэм   щожей: Nine evde uyuyor.

p>

 

td> td> tr> tbody>
Жь жь

Bu ses j' sesin versiyonudur ses öğreticiden alınmalıdır. j sesinin biraz kalın sesidir.

table>

 

tr> tbody>
жьы   жьэ   жьа   жьауэ   ужьэ   яжьэ   мыжьэ   мажьэ   жьажьэ   ежьэ 
table>

                

жьы-- eski  

p>

жьы --rüzgar-hava  

p>

жьауэ - gölge-şemsiye

p>

жьэ --pişmekten emir   

p>

жьа--pişmiş

жьэ --ağız

p>

                         

Мыр сыт?       -- Bu nedir?
Ар жьауэщ      -- O şemsiyedir.

p>

Мыр сыт?       -- Bu nedir?
Ар ужьэщ       -- O gelinciktir.

p>

Мыр сыт?       -- Bu nedir?
Ар  мажьэщ    -- O taraktır.

p>

 

Мыр ажэщ  - Bu tekedir.

Мор  ужьэщ - Şu gelinciktir. 

p>

Ари  жьауэщ  O da şemsiyedir.

p>

 

td> tr> tbody>
З з

Türkçe z harfi ile aynı sestir.

table>


 

tr> tbody>
зы   зэ   зи   зу
table>

 

зы-- bir   зэ -- bir defa    зи  -- hiç    зэрызэ -- birer defa

p>

зырыз-- birer tane   зын-- süzmek (sıvıları)

p> td> tr> td> tr> td> tr> td> tr> tbody>
мазэ ay
мыр  мазэщ bu aydır
мыр мaзэ? bu ay mı?
Ар мазэщ o aydır.
table>

 

tr> tr> tr> tr> tbody>
Зы  мазэ Bir ay
Зы жьауэ Bir şemsiye
Зы  ажэ Bir teke
Зы танэ Bir dana
table>

                         

Sayı bildiren sözcüklerden bir nesnenin daima başına gelir.

Diğer tüm sayılar nesnenin sonuna gelir .

Ona kadar sayılar nesneye bitişik yazılır sondaki sesli harf düşer.

Daha büyük sayılar yine nesneden  sonra gelir fakat ayrı yazılır.

 

tr> tr> tr> tr> tr> td> tr> tbody>
Мыр   мэзщ Bu ormandır.
Мэзыр   инщ Orman büyüktür
Сэ сыинщ Ben büyüğüm
Ар инщ O büyüktür
Уэ уинщ Sen büyüksün
Умари инщ Ömer de büyüktür.
table>

               

Ажэри ин?  -- Teke de büyük mü?       Ажэри инщ.  -- Teke de büyüktür.  

p>

Мыщэри ин? -- Ayı da büyük mü?       Мыщэри инщ.  -- Ayı da büyüktür.

p>

 

                        Ажэр мэзым  мажэ.    -- Teke ormana koşuyor.                          

p>

                       Мыщэри мэзым мажэ. -- Ayı da ormana koşuyor.

p>

 

                        Мы уэрамыр инщ.        -- Bu cadde büyüktür

p>

                        Мы уэрамыри инщ.      -- Bu cadde de büyüktür.

p>

 

                          Мыр сэ си уэрамщ.     -- Bu benim sokağım.                             

p>

                          Мыр сэри си уэрамщ. -- Bu benim de sokağım.

p>

 

                         Мы уэрамыр сыту  ин.   -- Bu cadde ne büyük

p>

                         Мы уэрамым  ирижэ.    -- Bu cadde boyunca koş.

p>

                        

                          Мор сэ си унэщ.     -- Şu benim evim.                                        

p>

                         Ар сэри си унэщ.   -- O benim de evim.

p>

                          

                         Мор уи анэщ.               -- Şu senin annen.

p>

                         Мори уи нанэщ.           -- Şu da senin ninen.

p>

               

                          Мыр си анэщ.       -- Bu benim annem.                                     

p>

                          Мор си нанэщ.     -- Şu benim ninem.

p>

                                       

                          Ари си жьауэщ.   --  O da benim şemsiyem.

p>

                          Ар уи мажьэщ.      -- O tarağın

p>

 

                         Ари уи жьауэщ.    -- O da şemsiyen

                         Мыр сэ си мэзщ.   -- Bu benim ormanım.

p>

 

                         Ар сэри си мэзщ.  -- O benim de ormanım.

p>

                        Ар Умари и мэзщ.-- O Ömer'in de ormanı.

p>

 

td> td> tr> tbody>
 Б б

Türkçe b sesi ile aynı sesi verir, bı diye okunur.

table>


 

tr> tbody>
бы   бэ   бо   бу   бий   бей   бажэ   банэ   бауэ   абы   мыбы 
table>

 

tr> tbody>
мобы   бын   бжэ   батэ   бэта   сабэ   щабэ
table>

                      

бэ -- çok    бий-- düşman     бей -- zengin     бажэ -- tilki    банэ -- diken  

p>

бауэ -- nefes      бын -- evlat    cабэ-- toz

p>

 

Мыр бжэ?                     Мыр      сэ    сибжэщ.  -- Bu benim kapımdır.

p>

Ар бжэщ.                      Мор       уэ    уибжэщ.  -- Şu senin kapındır.

p>

Ар инщ.                         Ар      абы      ибжэщ.   -- O  onun kapısıdır.

p>

 

                     Унэр  (  ар )      сэ   си   унэщ.-- Ev benim evim.

p>

                                            уэ    уи   унэщ.-- Ev senin evin.

p>

                                          абы     и   унэщ  -- Ev onun evi.

p>

 

                    Мэзыр   (ар )      сэ   си  мэзщ.    -  Orman (o)  benim ormanım.

p>

                                                уэ   уи  мэзщ.                        senin ormanın.

p>

                                               абы   и  мэзщ.                        onun ormanı.

p>

 

Мэзыр  мыщэми   ажэми  бажэми я мэзщ.
 Orman ayının da tekenin de tilkinin de ormanıdır.

 

td> tr> tbody>
 П п

Türkçe p sesi ile aynıdır, pı diye okunur.

table>

 

tr> tbody>
пы   пэ   па   напэ   псы   псынэ   псэ   пасэ   пышэ   пашэ   пыз
table>

                                       

псы -- su  псэ--can  псынэ -- göze  пасэ-- erken  
пашэ -- önder lider  уэс --kar  уэсэпс -- çiğ

p>

 

td> td> tr> tr> tr> tbody>
Бажэр   мэзым сэ   сoшэ. Tilkiyi ormana ben  götürüyorum.
  уэ   бошэ.   sen  götürüyorsun.
  абы   иешэ.   o   götürüyor.
table>

 

td> tr> td> tr> tr> tbody>
Бажэр   мэзым сэ   сшащ Tilkiyi ormana ben  götürdüm
  уэ   пшащ   sen  götürdün
  абы  ишащ   o  götürdü
table>

                                                          

tr> tr> tr> tbody>
Нанэ  унэм сэ    сошэж. Nineyi eve ben götürüyorum.
  уэ    бошэж.   sen götürüyorsun.
  абы   иешэж   o  götürüyor.
table>

    

tr> tr> tr> tbody>
Нанэ  унэм сэ сшэжащ Nineyi eve ben götürdüm
  уэ пшэжащ.   sen götürdün
  абы  ишэжащ.   o  götürdü
table>

                 

Burada  ж  nin kattığı anlamı farketmiş olmalısınız. Evine götürmek veya geldiği yere geri götürmek.Ben sen o  şahıs eklerinin fiil başında nasıl şekillendiklerini de görmelisiniz. Aynı çıkışlı  б veпharflerinin ikinci tekil şahıslarda birbirlerinin yerine kullanıldıklarını da görebilirsiniz. Burada nine  p halindedir. Belirteç ihtiyacı olmadığından düşmüştür.  Yani ap ( belirtili o ) dur.

td> tr> td> tr> td> tr> tbody>
Бажэр  Умар     мэзым   ишэжащ. Ömer tilkiyi ormana götürdü
Щынэр  нанэ     унэм  ишэжащ. Nine kuzuyu eve götürdü.
Шыр     сэри     унэм  сошэж. Ben de atı eve götürüyorum.
table>

 

Bu cümlelerin üçü de asli yerine dönüş ifade ederler. Herhangi bir ormana, eve değildir.

Telaffuzları iyi öğrenilmesi gereken anlamları ve anlam ilgileri sonradan kavranacak sözcükler.

 

tr> tr> tbody>
жэ   жа   ажэ   жан   жэн   жэщ   жащ
жэр   жэм   шэж   шыж   шаж   жэп    
table>

 

tr> tr> tbody>
пэж   пажэ   жьэ   жьа   мажьэ
жьажьэ   жьы   пыжьэ   пыжьа   жьапщэ
table>

                                

tr> tr> tbody>
жьыуэ   жьауэ     ужьэ   бы   бэ   бауэ
банэ   нобэ   бажэ   бжэн   пэбжэн   пабжэн
table>

                       

tr> tbody>
ибжьэн   тебжэн    ибжэн
table>

          

+''+nan+'



'+Kaffed

Share