Tarih Vakfı'nın sözlü tarih çalışmaları, 1993'te sözlü tarih alanının en önemli uzmanlarından biri olan Prof. Paul Thompson'ın davet edildiği bir atölyenin Vakıf tarafından gerçekleştirilmesi ile başladı. Bu önemli buluşmanın hemen ardından ilk büyük proje Kültür Bakanlığı ile birlikte gerçekleştirildi.
+''+1993–1995 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde çocukluklarını yaşamış, Cumhuriyet'e geçişi hatırlayan farklı mesleklerden, unutulmaya yüz tutmuş zanaatların temsilcilerinden 103 kişiyle yaşam anlatılarının kaydedildiği görüşmeler yapıldı. Bu projeyi, devam eden yıllarda Osmanlı Bankası, Demirbank, İnterbank, Tekel, Lafarge Aslan Çimento, Efes Pilsen, İş Bankası Cenajans, Egebank kurum tarihi projeleri, Çimento sektör tarihi projeleri kapsamında gerçekleştirilen sözlü tarih çalışmaları izledi. Bu çalışmaların yanısıra 1998 yılında Cumhuriyet'in 75 yılı projeleri çerçevesinde sözlü tarih görüşmeleri yapıldı ve bu görüşmelerden bazı alıntılara hazırlanan 13 kısa belgesel filmde yer verildi. Oldukça verimli geçen 9 yılın ardından Tarih Vakfı 550 kişinin anılarının ve tanıklıklarının yer aldığı önemli bir sözlü tarih arşivini oluşturmuş oldu.
Vakıf, çeşitli projeler kapsamında gerçekleştirdiği sözlü tarih çalışmalarının yanı sıra, yerel tarih gruplarının, semt girişimlerinin, tarih dostlarının çalışmalarına katkı sağlayabilmek amacıyla sözlü tarih atölyeleri gerçekleştirdi. Türkiye'nin çeşitli kentlerinde, farklı mesleklerden tarih meraklılarının, yaşadıkları kentin tarihsel değerlerine sahip çıkmak amacıyla biraraya geldikleri ve ortak projeler etrafında gönüllü çalışmalar yürüttükleri yerel tarih grupları, yaşadıkları kentin geçmişine yönelik anıları kaydederek, sergi, kitap gibi çeşitli projelerinde sözlü tanıklıklara yer veriyorlar. Kent belleğine önemli bir katkı sağlayan benzer çalışmaları İstanbul'daki çeşitli semt girişimleri de (Arnavutköy Semt Girişimi, Kuzguncuklular Derneği) kendi semtlerinin yaşlıları ile birlikte gerçekleştiriyor. Tarih Vakfı 2000-2001 yıllarında, sözlü tarih alanında çalışan öğretim görevlilerinin, uzmanların desteğiyle sözlü tarihin yerel tarih çalışmalarında nasıl uygulanabileceğine dair deneyimlerini paylaştı. Vakıf, bu atölyelerin yanı sıra sivil girişimlere katkı amacıyla sözlü tarihle ilgili bir broşür yayınladı.
Tarih Vakfı'nın sözlü tarihle ilgili bir başka çalışma alanını ise yayınladığı kitaplar oluşturuyor. Vakıf, geçtiğimiz yıllarda çeşitli sözlü tarih çalışmaları hakkında bilgi veren, yöntemi anlatan kitapların yanı sıra sözlü tarih uygulamalarından üretilmiş kitaplar yayınladı. Doğrudan konusu sözlü tarih olmamasına karşın birçok kitabın içinde kuramsal açıklama ya da uygulama örnekleri olarak ya da bilgi kaynağı olarak sözlü tarihe yer verildi. Toplumsal Tarih dergisinin ve İstanbul dergisinin birçok sayısında sözlü tarih çalışmalarına yer ayrıldı.
Vakıf, önümüzdeki yıllarda yeni bir sözlü tarih projesini gerçekleştirmek üzere çalışmalarını sürdürüyor. "Tarihe 1000 Canlı Tanık" adını taşıyan bu proje kapsamında Türkiye genelinde 70 yaş üstü 1000 kişinin yaşam öykülerinin ses ve görüntü kaydını alınması amaçlanıyor. Bu önemli arşivin, Türkiye'nin son 80-90 yıllık tarihinin insan deneyimleriyle birlikte incelenebilmesine önemli bir katkı sağlayacağına inanılıyor. Vakıf, Milliyet Gazetesi ile birlikte gerçekleştireceği bu proje kapsamında bir taraftan görüşmelere başlarken, bir taraftan da projeye destek verecek sponsorlarla ilgili arayışını sürdürüyor.
Tarih Vakfı'nın Sözlü Tarihle İlgili Yayınları
p>- Geçmişin Sesi, Paul Thompson
- Tarihin Peşinde, John Tosh
- "Liseli Gençlerin Gözüyle Cumhuriyetimiz" Yerel Tarih Yarışması
- İstanbul'da Hatırlamak ve Unutmak, Leyla Neyzi
- 20. Yüzyılda Tarih Yazımı, Georges G. Iggers
- Bize Derler Çakırca, 19. Ve 20. Yüzyılda Efeler, Halil Dural – Sabri Yetkin
- Yanıbaşımızdaki Tarih, David E.Kyvig-Myron A.Marty
- Sözlü Tarih ve Yerel Tarihçi, Stephen Caunce
- Geçmişin İzleri, Esra Danacıoğlu
-
+'
'+Funda Çelebi Çetinbaş
