Kafkas Derneği Genel Merkezi'nde 21 Mayıs 2000 günü "1864 Çerkes Sürgünü'nün 136.yılı anma toplantısı" düzenlendi.
Yaklaşık 200 kişinin dinleyici olarak katıldığı panelde ilk olarak bir dakikalık saygı duruşunda bulunuldu. İlk konuşmayı açılış konuşması olarak Kafkas Derneği Genel Başkanı Muhittin Ünal yaptı ve 1864 öncesi Rus-Kafkas Savaşı'nın sonucuna göre göç eden ve sürülen Kafkas halkları hakkında bilgi verdi. Bugün Çeçenistan, Dağıstan, Osetya, İnguşetya ve Khabardey-Balkar cumhuriyetlerinde nüfus çoğunluğu bu halklarda bulunduğu için sorun olmadığını, buna mukabil Abhazya, Adığey, Kıyıboyu Şapsığ ve Karaçay-Çerkesk'de yerli halkın oranının %5 ile %22 arasında değiştiğini bu nedenle çok acilen nüfus ihtiyaçları bulunduğunu, diasporada yetişen yeni nesillerin dil bilmediğini ve her geçen gün asimile olduğunu, Kafkasya'ya zaman içerisinde geri götürülecek nüfus sayesinde oradaki cumhuriyetlerin varlığının ebedi kılınacağını, Türki cumhuriyetlerin ve ipek yolunun üzerinde olan bu yöreye nüfus transferinin Türkiye'nin geleceği bakımından da çok önemli olduğunu söyledi.
Panel başkanı Özdemir Özbay'ın konuşmacıları tanıtması ve kısa bir girişinden sonra araştırmacı-yazar Yaşar Bağ, Kafkas Savaşlarının kısa bir özetini yapıp 1864 göç ve sürgünün koşullarını ve ne kadar nüfus geldiğini özetleyerek sözü misafir Bakana bıraktı.
İkinci konuşmacı Adığey Cumhuriyeti Kültür Bakanı Gazi Çemişo'nun Çerkesçe yapmış olduğu konuşma dinleyicilere Mevlüt Atalay tarafından tercüme edildi. Konuşmasında tümüyle, geçen yıl Kosova'da yaşanan savaş ortamında kalan üç Çerkes köyünden olup Kafkasya'ya geri dönmek isteyenleri nasıl geri götürdüklerini, götürürken ne gibi sorunlar yaşandığını, geri götürülen bu ailelere ev yapmak üzere açılan kampanyalara yapılan yardımlarla çoğunun evlerine yerleştiğini, kendilerine 30'ar dönüm arazi verildiğini, şu anda hayatlarından memnun yaşadıklarını, geri dönmeyenlerin çoğunun Arnavutlarla olan evlilikleri yüzünden dönemediklerini, Türkiye'den de gönüllü olarak dönmek isteyen olduğu takdirde el birliği ile yardımlaşmanın mümkün olduğunu söyleyip dinleyenlere teşekkür ederek sözlerini tamamladı.
Son konuşmacı Fransız araştırmacı Alexandre Toumarkine, konuşma konusunu Çerkesler gibi ülkelerinden sürülmüş halklardan olup, tarihi topraklarına tümüyle değilse de kısmen geri dönenlere örnek olarak Yahudileri ele alıp onların ekonomik ve siyasal alanda verdikleri mücadelelerini özetledi. Program böylece sona erdi.
Kaffed
