“İçimdeki Köyün Delisi”

Nart: Kendinizi kısaca tanıtır mısınız?

Thatsı Tamer: 1971'in Kasım ayında Konya'da doğdum. Adığeyim, Thatsı ailesindenim. Resmi kağıtlarda Taner Adıgüzel diye geçer adım.

Bir süre Maykop'ta yaşadığınızı biliyoruz. Bu süre içerisinde neler yaptınız?

92 yılı Ağustos ayında Adığey'e gittim. Yerleşmek istiyordum. Fakat insan tek başına ve olanakları kısıtlı olunca istediği gibi yaşayamıyor. 3-4 yıl süreyle, aralıklarla Maykop'ta kaldım. Oturma izni aldım. Bir ara Maykop radyosunda Çerkesçe-Türkçe çevirmenlik ve spikerlik yaptım. Yapı işçiliği de yaptım. Anayurtta yaşamak, bu eylemsel bilinci göstermek bence çok ciddi bir olgu. Varlığımızın ve geleceğimizin temel taşlarından biri... Bir yıldan biraz fazla bir süredir de Türkiye'deyim. Ve bu daha bir süre böyle sürecek gibi görünüyor.

Halk olarak mücadelemizde duyarlı insanlarımız, faydalı olabilecekleri konuda rol almaktadır. Sizin de sanatsal açıdan toplumumuza yararlı olduğunuz inancındayız. Şiire merakınız niçin ve nasıl başladı?

Şiir yaşamı kuşatan örgünün ruhu. Bir durum, bir kavrayış ve bir yansıtma noktası. Söylediğiniz gibi herkes kendi payına bir şeyler yapma çabası içerisinde. Benim yaptığım ise; şiir yoluyla, bir olanak yaratma, bir nefes alma-aldırtma çabası. Hem şiir kendi amacı dışında kullanıma pek izin vermiyor. Bu da ayrı bir yön tabi...Şiirlerimin sanatsal bir yön taşıyıp taşımadığı konusunda görüş belirtmek istemem ama, toplumsal bir değer taşıması için kaygılarım oldu hep. Birikimim ve yetkinliğim oranınca, yalın olarak 'bizi' anlatmaya çalıştım...

Şiirlerinize yaşadığınız bölgelerin ve içinde bulunduğunuz çevrenin etkisi oldu mu?

Şüphesiz oldu. Zaten demin belirttiğim gibi, besin kaynaklarım hep insanlarımız, dostlarımız, düşmanlarımız yani içinde olduğumuz toplumumuz. Bu Türkiye'deki şiirlerde de, anayurttaki şiirlerde de böyle. Yani var olana, reele yaslanmaya çalıştım.

Anadilinize çok önem verdiğinizi biliyoruz. Zannederiz Adığeceniz de iyi durumdadır. Anadilinizle de şiirler yazıyor musunuz?

Zaman zaman yazmaya çalıştım. Ama bu Adığece bilmekle(!) onunla düşünüp duyumsamakla ilgili. İtiraf edeyim ki, Adığece şiir yazacak ölçüde değilim. Yazdıklarımda şiirsel değil. Birilerinin söylediği gibi Çerkesçe düşünüp Türkçe yazıyor da değilim.

Şiirlerinizde köy özlemi sezinleniyor. Kitabınızın adı da "İçimdeki Köyün Delisi". Nereden geliyor bu özlem?

Kentli olamadığımı düşünüyorum. Ben kente doğdum büyüdüm ama geleneksel açıdan, insan ilişkileri açısından, anladığımız anlamda kentli değildi çevrem. Köy özlemi de değil aslında bu. Yalınlığa, içtenliğe, insanın kendisine bir özlem belki. Zaten "başka bir susuş" diye de ekliyorum.

Yeni kitabınızın arka kapağında kendinizi tanıtırken "Yazık ki bir kavga şairi olmadım" diyorsunuz. Bunu biraz açıklar mısınız?

Yitip gideni engelleyememek, şu çoğalan ciddi olanaklarımız olduğu halde kullanamamak ve yarın adına üzerimize düşeni yeterince gerçekleştirememek belki de bu. Diğer yandan toplumsal değerlerden beslenmekle beraber, varolma kavgamızda, umut gibi, nefret gibi, sevda gibi, gelecek gibi, iç içe olduğumuz, bizce taşıdığı anlamları, gücü yeterince ifade edememek sanırım. Tabi bu yine benim yetkinliğimle, birikimimle ilişkili.

İlk kitabınız olan "Muhacirim Muhacir" in yeterli ilgiyi topladığına inanıyor musunuz?

Kişisel çabalarla yayınlanmış ve hem nesnel hem de öznel açıdan amatör bir kitaptı. Derneklerimiz aracılığıyla şiir okuruyla buluştu. Bu şartlarda ben memnunum. Benim halkımdan şikayetçi olmam asla söz konusu olamaz. Kaldı ki bu bir görev, bir zorunluluk. Meşhur olmak gibi bir kaygım da yok.

Şiirlerinizde genelde anavatan özlemi, dil, kültür, muhaceret gibi, ulusal öğeler kullanıyorsunuz. Niçin daha evrensel öğeler ve yeni imgeler kullanmıyorsunuz? Evrensel bir şair olsaydınız, aşk şiiri yazsaydınız mesela, Türkiye çapında daha tanınmış şairler arasına girebilirdiniz belki de. Niçin yalnızca biz?

Biraz önce söylediğim gibi, meşhur olmak gibi bir kaygım yok benim. Benim evrensel olmadığımı söylüyorsunuz, imgelerin eski, öğelerin dar olduğunu söylüyorsunuz. Bence öyle değil. Ülkeyi sevmek, şu barbar dünyaya karşı, aşkı, sevgiyi, barışı savunmak bence önemli. "Bizi anlatmak" ise; eğer yapabiliyorsam ne mutlu bana. Hattı zatında şiir okuru beni bir yere koyacaktır zaten .

Taşıdığınız kültürü yaşayabildiğinize ya da bu kültürün yaşanılabilirliğine inanıyor musunuz?

Elbette inanıyorum. Bizim kültürümüz zaten evrensel. Ulusal değerlerin devamlılığı ise içinde yaşadığımız koşullarla ilişkili. Ama her şartta kendine daima bir yaşama zemini sağlar bence. Önemli olan ifade etmek .

Bir çok aydın ve yazarımızın aksine, geleneklere bağlı kalmayı tercih eden, 21.yy'da da yaşasak birçok geleneğimizin "yaşanabilirliğine" inanan bir insansınız. Globalleşen dünyamızda Xabzelerimizin önemi olmadığını savunan aydınlarımıza söylemek istediğiniz bir şeyler var mı?

Bu noktada belirtmeliyim ki, ben kendimi, şiir yazmaya çalışan genç bir Çerkes olarak görüyorum. Geleneksel değerlerin gereksizliğine ilişkin bir yaklaşım, halkın kendisini reddetmektir diye düşünüyorum. Kaldı ki "gerçek" aydınlarımız ve sanatçılarımız, bu değerlerle büyüdüler,yetiştiler ve bu gün de öyle yaşıyorlar. Toplumcu, geleneksel değerlerimiz, varlığımızın, gücümüzün ve geleceğimizin temel dayanaklarıdır. Bunun gereksizliğini savunan da sanırım kendini inkar etmiş olur.

Geleceğe yönelik planlarınız nelerdir? Toplumumuz için neler yapmak isterdiniz?

Yapılması gereken öyle çok şey var ki... Ama olanak ve güçle ilişkili tabi... Şimdilerde yeni bir şiir kitabı ve bir biyografi üzerinde çalışıyorum. Galiba zaman neyi, ne kadar yapabileceğimizi gösterecek...

Bu samimi sohbetinizden dolayı teşekkür ederiz.

YALNIZ

Kalabalıklar ortasında

yalnız

yapayalnız

arayıp dururken

el veren kardeş elini

hep aynı sonu dayatır

senin olmayan

gösterişli kent bulvarları

tutuktur

mecburen

ve hep bir yanın ağrır

kilitlidir

umutludur

usunda durur

hep başka söylersin

başka bakarsın

tek tabanca

olmadı mı

kalpağına sorarsın

yiğit bir sevdadır telaşın

kaygısız bir sevda

memleketine has

ki aah

o benim ömrüme bedel